Գյուղատնտեսություն
Երբ գյուղում ճանապարհ չկա, իսկ վերանորոգում են ծիսականտարությունների տունը
Հողե, հնագույն տները, կարտոֆիլը պահելու համար պատրաստած հատուկ պահեստները, միշտ ցեխոտ ներքին ճանապարհները և խիստ եղանակային պայմանները՝ սա այն գյուղն է, որը գտնվում է Ախալքալաքից 5 կմ հեռավորության վրա։ Այստեղ դժգոհում են, որ կենցաղային ծանր պայմանների պատճառով գյուղում երեխաների թիվը աստիճանաբար նվազում է։
Ջավախքում դեռ ձյուն է տեղում և ձմեռային ցրտահարություններ են, գարնան աշխատանքներին դեռ երկար ժամանակ կա, ուստի Չամձվրալա (Չամդուրա) գյուղում մարդկանց հազվադեպ կհանդիպեք։ Տեղացիները հիմնականում դուրս են գալիս անասուններին հետևելու։ Երիտասարդների կհանդիպեք գյուղի կենտրոնում, խանութում և եկեղեցու բակում։ Այս երկու վայրերը ձմռան ցուրտ օրերին հավաքվելու միակ վայրերն են։
«Գյուղում երիտասարդները գործ չունեն, մեզ մոտ միայն գյուղատնտեսությամբ են զբաղվում: Աշխատում ենք, տանջվում, բայց ոչինչ դուրս չի գալիս: Գյուղում ոչինչ չունենք,բացի միջնակարգ դպրոցից»,- ասում են գյուղացիները:
Գյուղի ծայրամասում ապրում է Աջինյանների վեց հոգանոց ընտանիքը: Մինչ նրանց տուն հասնելը ստիպված ենք քայլել ցեխոտ, կիլոմետրանոց ճանապարհով։ Ընտանիքում կա երկու անչափահաս և մեկ թոշակառու։ Ծեր մոր թոշակն ընտանիքի ամսական եկամուտն է, սակայն, Խաչիկ Աջինյանի խոսքով, ստիպված է մոր թոշակին լրացուցիչ գումար ավելացնել, մեկ ամսվա ընթացքում նրա համար դեղեր գնելու համար։
Ընտանիքի եկամուտի հիմնական աղբյուրը կարտոֆիլագործությունն է: Աջինյանները 7 հեկտարի վրա աճեցնում են 100 տոննա բանջարեղեն և վաճառում հենց գյուղում:
«Գալիս են մեծ մեքենաներով տանում մեր ապրանքը, այդ գումարը գնում է բանկ: Երեկ 25 կիլոգրամ պարարտանյութ եմ պատվիրել, որը նախկինում արժեր 24 եվրո, այսօր զանգում է ինձ (խանութի տերը) և ասում, որ դարձել է 28 եվրո։ Հարցնում է՝ ուզո՞ւմ ես, թե՞ ոչ։ Իհարկե, չեմ ուզում,- ասացի, պատվերը չեղարկեցի»:
Անցյալ տարվա բերքահավաքից Աջինջյանի պահեստում մնացել էր մինչև յոթ տոննա կարտոֆիլ։ Խաչիկ Աջինյանն հույս ունի, որ հաճախորդը շուտով կգա գյուղ և վաճառելով մնացած բերքը, կսկսի գարնանային աշխատանքները։
«Գումարը հերիքում է բանկային հարկերին, վճարում ենք աշխատողների, պարարտանյութի, վառելիքի ու տեխնիկայի համար, վերջում էլ մեզ բան չի մնում»:
Սա բոլոր տեղացիների խնդիրն է։ Կարտոֆիլի աճեցումը տարեցտարի թանկանում է, թեև գյուղացու աճեցրած բանջարեղենի գինը գրեթե անփոփոխ է։ Չամդուրայի բնակչությունը ընտանիքը պահելու այլ ճանապարհ չունի։ Քանի որ գյուղի շրջակայքում արոտավայրեր չկան, յուրաքանչյուր ընտանիք կարող է ունենալ ընդամենը 2-3 կով: Բնակչությունը ստիպված է լինում խոտ գնել՝ ամբողջ տարին անասուններին կերակրելու համար։
«Կովեր ունենք, բայց ոչ մի տեղ չենք կարողանում արածեցնել, արոտավայրերը վարձով են տրված, չենք կարող բաց թողնել, ուստի շատ քիչ կով ունենք։ Գյուղի կեսն անգամ չունի։ Գնում ենք Ռուսաստան աշխատելու, գյուղից 2-3 ընտանիք ընդհանրապես թողել գնացել է, չգիտենք՝ կմնան այնտեղ, թե կվերադառնան։ Ես չեմ պատրաստվում հեռանալ»,- մեզ հետ զրույցում ասաց Վաղինակ Փիլոսյանը։
Չամդուրան հայաբնակ գյուղ է, որը գտնվում է Ախալքալաքից հինգ կիլոմետր հեռավորության վրա։ Այնտեղ ապրում է մոտ 140 ընտանիք։ Բոլորը համաձայն են, որ հիմնական խնդիրը քանդված ճանապարհն է, որը, չնայած բազմաթիվ խոստումներին, տարիներ շարունակ չի վերանորոգվում։ Խմելու ջուրն էլ լավ վիճակում չէ, գյուղի մի մասն ընդհանրապես ջուր չունի: Տրանսպորտ էլ չկա, տեղացիները ստիպված են ոտքով գնալ Ախալքալաք։ Գյուղում մանկապարտեզ չկա, ուստի նախադպրոցական տարիքի երեխաներին տանում են հարեւան՝ Վաչիան գյուղ։ Աշակերտները ինը դասարանն ավարտելուց հետո պետք է ոտքով հասնեն Ախալքալաք։
Տեղացիները սպասում են այս տարի ճանապարհի վերանորոգմանը։ Ասում են, որ տեղական իշխանությունը խոստացել է նրանց հիմնական խնդիրը լուծել մինչեւ 2022 թվականը։ Այս խոստումը ստուգեցինք Ախալքալաքի քաղաքապետարանում։ Պարզվեց, որ ինքնակառավարումը չի պատրաստվում լուծել ենթակառուցվածքային հարցերը: Ավելին, Ախալքալաքի քաղաքապետը չգիտի, թե երբ կիրականացվի նախագիծը։
«Գյուղի աջակցության ծրագրով այս տարի նախատեսվում է ծեսական տան վերականգնումը։ Բացի այդ, տեղական բյուջեից մինչև 25 հազար լարի կհատկացվի ակումբի տանիքը փոխելու համար։ Ավելին անելու հնարավորություն չկա, այն, ինչ խնդրեց բնակչությունը, համարել ենք առաջնահերթություն: Մենք գյուղեր ունենք, որտեղից մոտ 20 կիլոմետր պետք է գան, ասֆալտին հասնելու համար: Ուստի, նախ պետք է հետևենք նման գյուղերի ճանապարհներին, որպեսզի հավասարություն լինի»,- ասում է Մելքոն Մակարյանը:
Չամդուրայում տեղացիների և ինքնակառավարման առաջնահերթությունները չեն համընկնում. Բնակիչներն անհանգստացած են ճանապարհի համար, իսկ գյուղապետն ասում է, որ գյուղը միաձայն որոշել է վերանորոգել ծիսական տունը։ Եթե Ախալքալաքի քաղաքապետարանը նախատեսում է ճանապարհներ կառուցել կենտրոնից հեռու գտնվող գյուղերում, ապա Չամդուրայի հերթը դեռևս չի լինի, քանի որ գյուղը գտնվում է քաղաքից մի քանի կիլոմետր հեռավորության վրա։
Ջավախքում դեռ ձյուն է տեղում և ձմեռային ցրտահարություններ են, գարնան աշխատանքներին դեռ երկար ժամանակ կա, ուստի Չամձվրալա (Չամդուրա) գյուղում մարդկանց հազվադեպ կհանդիպեք։ Տեղացիները հիմնականում դուրս են գալիս անասուններին հետևելու։ Երիտասարդների կհանդիպեք գյուղի կենտրոնում, խանութում և եկեղեցու բակում։ Այս երկու վայրերը ձմռան ցուրտ օրերին հավաքվելու միակ վայրերն են։
«Գյուղում երիտասարդները գործ չունեն, մեզ մոտ միայն գյուղատնտեսությամբ են զբաղվում: Աշխատում ենք, տանջվում, բայց ոչինչ դուրս չի գալիս: Գյուղում ոչինչ չունենք,բացի միջնակարգ դպրոցից»,- ասում են գյուղացիները:
Գյուղի ծայրամասում ապրում է Աջինյանների վեց հոգանոց ընտանիքը: Մինչ նրանց տուն հասնելը ստիպված ենք քայլել ցեխոտ, կիլոմետրանոց ճանապարհով։ Ընտանիքում կա երկու անչափահաս և մեկ թոշակառու։ Ծեր մոր թոշակն ընտանիքի ամսական եկամուտն է, սակայն, Խաչիկ Աջինյանի խոսքով, ստիպված է մոր թոշակին լրացուցիչ գումար ավելացնել, մեկ ամսվա ընթացքում նրա համար դեղեր գնելու համար։
Ընտանիքի եկամուտի հիմնական աղբյուրը կարտոֆիլագործությունն է: Աջինյանները 7 հեկտարի վրա աճեցնում են 100 տոննա բանջարեղեն և վաճառում հենց գյուղում:
«Գալիս են մեծ մեքենաներով տանում մեր ապրանքը, այդ գումարը գնում է բանկ: Երեկ 25 կիլոգրամ պարարտանյութ եմ պատվիրել, որը նախկինում արժեր 24 եվրո, այսօր զանգում է ինձ (խանութի տերը) և ասում, որ դարձել է 28 եվրո։ Հարցնում է՝ ուզո՞ւմ ես, թե՞ ոչ։ Իհարկե, չեմ ուզում,- ասացի, պատվերը չեղարկեցի»:
Անցյալ տարվա բերքահավաքից Աջինջյանի պահեստում մնացել էր մինչև յոթ տոննա կարտոֆիլ։ Խաչիկ Աջինյանն հույս ունի, որ հաճախորդը շուտով կգա գյուղ և վաճառելով մնացած բերքը, կսկսի գարնանային աշխատանքները։
«Գումարը հերիքում է բանկային հարկերին, վճարում ենք աշխատողների, պարարտանյութի, վառելիքի ու տեխնիկայի համար, վերջում էլ մեզ բան չի մնում»:
Սա բոլոր տեղացիների խնդիրն է։ Կարտոֆիլի աճեցումը տարեցտարի թանկանում է, թեև գյուղացու աճեցրած բանջարեղենի գինը գրեթե անփոփոխ է։ Չամդուրայի բնակչությունը ընտանիքը պահելու այլ ճանապարհ չունի։ Քանի որ գյուղի շրջակայքում արոտավայրեր չկան, յուրաքանչյուր ընտանիք կարող է ունենալ ընդամենը 2-3 կով: Բնակչությունը ստիպված է լինում խոտ գնել՝ ամբողջ տարին անասուններին կերակրելու համար։
«Կովեր ունենք, բայց ոչ մի տեղ չենք կարողանում արածեցնել, արոտավայրերը վարձով են տրված, չենք կարող բաց թողնել, ուստի շատ քիչ կով ունենք։ Գյուղի կեսն անգամ չունի։ Գնում ենք Ռուսաստան աշխատելու, գյուղից 2-3 ընտանիք ընդհանրապես թողել գնացել է, չգիտենք՝ կմնան այնտեղ, թե կվերադառնան։ Ես չեմ պատրաստվում հեռանալ»,- մեզ հետ զրույցում ասաց Վաղինակ Փիլոսյանը։
Չամդուրան հայաբնակ գյուղ է, որը գտնվում է Ախալքալաքից հինգ կիլոմետր հեռավորության վրա։ Այնտեղ ապրում է մոտ 140 ընտանիք։ Բոլորը համաձայն են, որ հիմնական խնդիրը քանդված ճանապարհն է, որը, չնայած բազմաթիվ խոստումներին, տարիներ շարունակ չի վերանորոգվում։ Խմելու ջուրն էլ լավ վիճակում չէ, գյուղի մի մասն ընդհանրապես ջուր չունի: Տրանսպորտ էլ չկա, տեղացիները ստիպված են ոտքով գնալ Ախալքալաք։ Գյուղում մանկապարտեզ չկա, ուստի նախադպրոցական տարիքի երեխաներին տանում են հարեւան՝ Վաչիան գյուղ։ Աշակերտները ինը դասարանն ավարտելուց հետո պետք է ոտքով հասնեն Ախալքալաք։
Տեղացիները սպասում են այս տարի ճանապարհի վերանորոգմանը։ Ասում են, որ տեղական իշխանությունը խոստացել է նրանց հիմնական խնդիրը լուծել մինչեւ 2022 թվականը։ Այս խոստումը ստուգեցինք Ախալքալաքի քաղաքապետարանում։ Պարզվեց, որ ինքնակառավարումը չի պատրաստվում լուծել ենթակառուցվածքային հարցերը: Ավելին, Ախալքալաքի քաղաքապետը չգիտի, թե երբ կիրականացվի նախագիծը։
«Գյուղի աջակցության ծրագրով այս տարի նախատեսվում է ծեսական տան վերականգնումը։ Բացի այդ, տեղական բյուջեից մինչև 25 հազար լարի կհատկացվի ակումբի տանիքը փոխելու համար։ Ավելին անելու հնարավորություն չկա, այն, ինչ խնդրեց բնակչությունը, համարել ենք առաջնահերթություն: Մենք գյուղեր ունենք, որտեղից մոտ 20 կիլոմետր պետք է գան, ասֆալտին հասնելու համար: Ուստի, նախ պետք է հետևենք նման գյուղերի ճանապարհներին, որպեսզի հավասարություն լինի»,- ասում է Մելքոն Մակարյանը:
Չամդուրայում տեղացիների և ինքնակառավարման առաջնահերթությունները չեն համընկնում. Բնակիչներն անհանգստացած են ճանապարհի համար, իսկ գյուղապետն ասում է, որ գյուղը միաձայն որոշել է վերանորոգել ծիսական տունը։ Եթե Ախալքալաքի քաղաքապետարանը նախատեսում է ճանապարհներ կառուցել կենտրոնից հեռու գտնվող գյուղերում, ապա Չամդուրայի հերթը դեռևս չի լինի, քանի որ գյուղը գտնվում է քաղաքից մի քանի կիլոմետր հեռավորության վրա։
ამავე კატეგორიაში
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
აბრეშუმის გზა
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
10
°C
ახალქალაქი
7
°C
ასპინძა
9
°C
ადიგენი
17
°C
ბორჯომი
11
°C
თბილისი
14
°C
აბასთუმანი
9
°C
ბაკურიანი
6
°C
ნინოწმინდა
7
°C
ვალუტა
AMD
1000
6.8978
EUR
1
2.8837
RUB
100
2.8914
TRY
1
0.0829
USD
1
2.6755
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
