Առողջապահություն
Պատվաստանյութ բնակչության համար, որը նրան չի սպասում
Կորոնավիրուսի համաճարակի սկսվելուց մեկ տարի անց, աշխարհի 126 երկրներ և տարածքներ արդեն ստացել են պատվաստանյութի ավելի քան 328 միլիոն չափաբաժին, այսպիսին են CNN-ի մարտի 12-ի տվյալները: Վրաստանը դեռ ընդգրկված չէ այս ցուցակում: Մեզ մոտ անգամ կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութերի քարոզարշավ չի սկսվել, այդ պատճառով հասարակությանը շատ հարցեր են հուզում ՝ ե՞րբ և ո՞ր պատվաստանյութն է ներմուծվելու, հուսալի է՞, թե ոչ, ո՞վ է պատվաստվելու առաջինը և այլն:
Astrazeneca-ի 184 800 և Pfizer-ի 29 250 չափաբաժին պատվաստանյութ Վրաստանը կստանա 2021 թվականի փետրվար-մայիս ամիսներին - ասվում է COVAX հարթակի պատվաստանյութերի բաժանման առաջին փուլի վերաբերյալ փաստաթղթում: Առողջապահության նախարարության տվյալներով ՝ առաջին փուլում կպատվաստվի բժշկական անձնակազմի մի մասը: Հիվանդությունների վերահսկման ազգային կենտրոնի ղեկավարը հույս ունի, որ պատվաստումները կսկսվեն ապրիլին:
Ինչպես նշել է Ամիրան Գամղրելիձեն, Վրաստանը COVAX հարթակից հաստատում է ստացել այն մասին, որ կստանա Pfizer-ի պատվաստանյութի առաջին խմբաքանակը, որը կազմում է 29 250 չափաբաժին:
«Ինչպես գիտեք, արվելու է երկու անգամ, հետևաբար բավարար է շուրջ 14 000 մարդուն և ըստ իմունիզացիայի մեր ծրագրի, գերակա խումբը, որը պետք է պատվաստվի առաջին փուլում, բուժաշխատողներն են»,– հայտարարել է Ամիրան Գամղրելիձեն:
Ինչպիսին է բժիշկների պատրաստակամությունը – ոչ ոք չի ուսումնասիրել: Բժիշկների մի մասը դեռ կրկին կասկածով է վերաբերվում այս հարցին: Նրանց թվում է նաև Արթուր Աշիկյանը: Բժիշկը համարում է, որ պատվաստանյութը 100%-ով վստահելի չի կարող լինել:
Ըստ Bloomberg– ի վերջին տվյալների ՝ աշխարհում ավելի քան 334 միլիոն մարդ պատվաստվել է կորոնավիրուսի դեմ: Որպեսզի գործընթացը հաջող լինի, անհրաժեշտ է պատվաստել երկրի բնակչության առնվազն 60% -ը: Ախալցիխեի բնակչությանը հարցրեցինք, արդյոք նրանք համաձայն են պատվաստվել: Տեղացիներից ոմանք ասում են, որ պատվաստանյութերի կողմնակի ազդեցությունները շուկայում ամբողջությամբ ուսումնասիրված չեն, ինչը նվազեցնում է նրանց վստահությունը: Ոմանք կարծում են, որ պատվաստումը համաճարակից խուսափելու միակ միջոցն է, ուստի համաձայն են:
Սամցխե-Ջավախքում էթնիկ հայ քաղաքացիներով բնակեցված գյուղերում պատվաստումների մասին շատ ավելի քիչ տեղեկություններ կան: Տեղացիների մեծ մասն ասում է, որ կամավոր չի պատվաստվելու: Սրա պատճառը բնակչության շրջանում պատվաստանյութի մասին սակավ և հաճախ սխալ տեղեկատվությունն է: Նրանց տեղեկատվության հիմնական աղբյուրը ռուսական և հայկական լրատվամիջոցներն են: Իսկ այնտեղ, Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից ճանաչված պատվաստանյութերի մասին շատ մանրամասներ չեն ասվում:
«Ուզում են սպանել թոշակառուներին», «մեր մեջ չիպեր կտեղադրեն», «կորոնավիրուս չկա», - ասում են Ախալցիխեի Աբաթխև, Ծինուբան և Օրալ գյուղերում:
Քաղաքացիների վերաբերմունքը պատվաստանյութերի նկատմամբ կարելի է տեսնել նաև Ազգային ժողովրդավարական ինստիտուտի (NDI) պատվերով անցկացված ուսումնասիրության արդյունքում: Եթե Վրաստանում լիներ կորոնավիրուսի պատվաստանյութ, ապա բնակչության 46% -ը կհրաժարվեր պատվաստվել, - ասվում է զեկույցում: Ուսումնասիրության համաձայն, քաղաքացիների 38% -ը համաձայն է մասնակցել պատվաստվման գործընթացին, իսկ 15% -ը ձեռնպահ է մնում պատասխանելուց: Հարցումը կատարվել է NDI- ի պատվերով և իրականացվել է CRRC-Վրաստանի կողմից: Ընդհանուր առմամբ, 1,550 ավարտված հարցազրույց է գրանցվել:
Այնուամենայնիվ, համաճարակին հաղթահարելու միակ միջոցը պատվաստումն է - ասում է ինֆեկցիոնիստ Քեթևան Ջինճվելաձեն: Ասում է, որ պատվաստանյութի միջոցով մարդկությունը հաղթահարել է սեւ ժանտախտը, ծաղիկը և շատ այլ հիվանդություններ: Այդ պատճառով կորոնավիրուսից փրկվելու միակ լուծումը պատվաստումն է:
«Անհրաժեշտ է բնակչությանը տեղեկացնել, որ պատվաստումը օգտակար է ու հուսալի: Համաճարակաբանական տեսանկյունից, եթե պատվաստումը չի ընդգրկում բնակչության որոշակի տոկոսին, ապա պատվաստանյութը որևէ նշանակություն չի ունենա», - ասում է ինֆեկցիոնիստ՝ Քեթեւան Ջինճվելաձեն:
Բժիշկ՝ Թեա Բերուլավան, ով ներկայումս աշխատում է Գերմանիայում, նույնպես խոսում է այն մասին, որ պատվաստումների հաջող իրականացումը պայմանավորված է պատշաճ տեղեկատվական քարոզարշավով:
«Չեմ տեսնում բնակչության պատրաստակամությունն ու անհրաժեշտ հարաբերությունը: Առանց պատվաստումների չենք կարող դուրս գալ այս համաճարակային իրավիճակից: Հետևաբար, ստիպված կլինենք ապրել արգելափակված պայմաններում և սահմանափակումների հետ: Չգիտեմ, թե որքան ժամանակ ենք անցկացնելու այսպես»:
Տեղեկատվական քարոզարշավը պետք է սկսվի պատվաստուման գործընթացից շատ առաջ - ասում են մասնագետները: Երկրների մեծ մասում այն սկսվեց դեկտեմբերին:
Հիվանդությունների վերահսկման ազգային կենտրոնի ղեկավարը խոսում է քաղաքացիների տրամադրությունը փոխելու անհրաժեշտության մասին: Ամիրան Գամղրելիձեի խոսքով ՝ կառավարությունն, այդ թվում նաև տարածաշրջանային իշխանությունները այս ուղղությամբ շատ աշխատանք ունեն անելու: Սամցխե-Ջավախքի տարածաշրջանի նահանգապետ՝ Բեսիկ Ամիրանաշվիլին ասում է, որ տեղական ինքնակառավարման մարմինները նույնպես ակտիվորեն ներգրավված կլինեն տեղեկատվական արշավում:
«Վատ է, որ ուշ ենք սկսում պատվաստումը, սակայն կա նաև դրական կողմ: Կունենանք փորձ և հետևաբար, քաղաքացիներին կտրվի հնարավորություն գիտակցել, թե որքանով է օգտակար պատվաստումը: Մենք ջանք չենք խնայի պատվաստումների առավելությունների մասին հնարավորինս շատ տեղեկություններ տրամադրելու համար»,- Թե ինչպես է տեղական կառավարությունն իրականացնում տեղեկատվական գործընթացը, մարզպետարանում դեռ չեն պլանավորել:
Իմունիզացիայի և պատվաստումների ասոցիացիայի հիմնադիր՝ Ալեքսանդր Ասաթիանին հաստատում է, որ բնակչության տեղեկացվածությունը կարևոր դեր է խաղում պատվաստումների գործընթացի հաջող անցկացման գործում: Բնակչությունը պետք է իմանա, թե ինչպես է գործում, ինչ գնով է կրճատվել պատվաստանյութի վրա աշխատելու ժամանակահատվածը և այն, որ այս հարցում առաջնայինը անվտանգությունն է: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից պատվաստանյութի ընդունման թույլտվությունը նշանակում է, որ այն համապատասխանում է բոլոր պահանջվող չափանիշներին:
«mRNA - Սա պատվաստանյութի նոր տեսակ է, չնայած այս մեթոդները կիրառվում էին վաղուց: Դա բավականին ընդունված մեթոդ է, որն օգնել է արագ ստեղծել կորոնավիրուսի պատվաստանյութը: Հաճախ հարց է առաջանում այն մասին, որ պատվաստանյութերը ստեղծվում են կարճ ժամանակում, և որքանո՞վ են դրանք հուսալի: Պետք է հիշել, որ գործունեության արագացումը տեղի չի ունեցել անվտանգության հաշվին: Եղել են բազմաթիվ այլ գործոններ, պաշտոնական կողմը, ինչպիսիք են ֆինանսավորումը, լիցենզավորման տարբեր փուլերը, այս ամենը կրճատվել է: Սկզբում կա նախաբժշկական փուլ, երբ փորձեր են կատարվում կենդանիների վրա: Հաջորդ կլինիկական մասը առողջ մարդկանց զննումն է: Դրանից հետո որոշվում է օպտիմալ դոզան»:
Ալեքսանդրե Ասաթիանին նաև բացատրում է, թե ինչպես է գործում կորոնավիրուսի դեմ օգտագործվող պատվաստանյութը, ինչու է անվտանգ և ինչու չի կարող փոխել մարդու ԴՆԹ-ն:
Այս և նման այլ տեղեկությունները, որոնք մասնագետները տրամադրում են բնակչությանը, պետք է չեզոքացնեն այն առասպելները, որոնց հավատում են մարդիկ: Հաճախ նման տեղեկություններ մարդիկ ստանում են նաև քահանաներից: Այդ պատճառով բնակչությունը հետաքրքրությամբ սպասում էր Սինոդի նիստի որոշմանը: Փետրվարի 12-ի որոշման մեջ նշվում է, որ հոգևորականությունը չի մասնակցելու պատվաստումը խթանելու գործընթացում:
«Վրաստանի եկեղեցին մեծապես գնահատում է այն բարիքը, որը բժշկությունը բերում է ընդհանուր առմամբ մարդկանց առողջությանը, բայց չի կարող պատասխանատվություն ստանձնել պատվաստումների խթանման համար, քանի որ դա առողջապահության ոլորտի աշխատողների իրավասությունն ու պարտականությունն է»:
«Պատվաստումը գիտության ամենամեծ ձեռքբերումն է»,- Ախալցիխեի և Տաո-Կլարջեթիի մետրոպոլիտը, մինչ Սինոդի որոշումը հայտնի կդառնար: Հայր Թեոդորեն նշում է, որ մարդիկ պետք է ունենան ընտրության հնարավորություն:
«Պատվաստումը մարդկանց և գիտության ամենամեծ ձեռքբերումն է, բայց ինչ վերաբերում է կորոնավիրուսի համաճարակին, ապա իմ անձնական կարծիքն այն է, որ բոլորը պետք է որոշում ընդունեն կամավոր, և հասարակությունը պետք է ավելի տեղեկացված լինի»:
Առողջապահության մասնագետները թերահավատորեն են վերաբերվում պատվաստումների մեկնարկի ամսաթվին Վատո Սուրգուլաձեն չի բացառում, որ մինչև 2022-ի ամառը Վրաստանը չի կարողանա ամբողջովին պատվաստել բնակչությանը:
Ասում են, որ մարտին կստանանք 180 000-ից 300 հազար պատվաստանյութ: 180 000-ն այլ թիվ է, 300 000-ը մեկ այլ: Չեմ կարող գնահատել նրանց աշխատանքը, մինչև չտեսենմ, թե ինչպես է ընթանում պատվաստումը: Պատվաստումը միայն պատվաստանյութեր ստանալը չէ, դա վերապատրաստման, նյութատեխնիկական ապահովման, առաքման, բարդությունների հետ աշխատելու պայմանագիրն է»:
Մասնագետներն ակնկալում են, որ պատվաստումը կխոչընդոտի վիրուսի էվոլյուցիային և նոր շտամների տարածմանը: Այդ պատճառով փորձագետները ասում են, որ գործընթացը պետք է ժամանակին սկսվի: Գոյություն ունեցող պատվաստանյութերը ունակ են հաղթահարելու այսօրվա առկա շտամները:
Ըստ Worldometer-ի վիճակագրության, մարտի 12-ի դրությամբ, ամբողջ աշխարհում գրանցվել է կորոնավիրուսային վարակի 119,169,774 դեպք, մահացել է 2,642,994 մարդ:
Astrazeneca-ի 184 800 և Pfizer-ի 29 250 չափաբաժին պատվաստանյութ Վրաստանը կստանա 2021 թվականի փետրվար-մայիս ամիսներին - ասվում է COVAX հարթակի պատվաստանյութերի բաժանման առաջին փուլի վերաբերյալ փաստաթղթում: Առողջապահության նախարարության տվյալներով ՝ առաջին փուլում կպատվաստվի բժշկական անձնակազմի մի մասը: Հիվանդությունների վերահսկման ազգային կենտրոնի ղեկավարը հույս ունի, որ պատվաստումները կսկսվեն ապրիլին:
Ինչպես նշել է Ամիրան Գամղրելիձեն, Վրաստանը COVAX հարթակից հաստատում է ստացել այն մասին, որ կստանա Pfizer-ի պատվաստանյութի առաջին խմբաքանակը, որը կազմում է 29 250 չափաբաժին:
«Ինչպես գիտեք, արվելու է երկու անգամ, հետևաբար բավարար է շուրջ 14 000 մարդուն և ըստ իմունիզացիայի մեր ծրագրի, գերակա խումբը, որը պետք է պատվաստվի առաջին փուլում, բուժաշխատողներն են»,– հայտարարել է Ամիրան Գամղրելիձեն:
Ինչպիսին է բժիշկների պատրաստակամությունը – ոչ ոք չի ուսումնասիրել: Բժիշկների մի մասը դեռ կրկին կասկածով է վերաբերվում այս հարցին: Նրանց թվում է նաև Արթուր Աշիկյանը: Բժիշկը համարում է, որ պատվաստանյութը 100%-ով վստահելի չի կարող լինել:
Ըստ Bloomberg– ի վերջին տվյալների ՝ աշխարհում ավելի քան 334 միլիոն մարդ պատվաստվել է կորոնավիրուսի դեմ: Որպեսզի գործընթացը հաջող լինի, անհրաժեշտ է պատվաստել երկրի բնակչության առնվազն 60% -ը: Ախալցիխեի բնակչությանը հարցրեցինք, արդյոք նրանք համաձայն են պատվաստվել: Տեղացիներից ոմանք ասում են, որ պատվաստանյութերի կողմնակի ազդեցությունները շուկայում ամբողջությամբ ուսումնասիրված չեն, ինչը նվազեցնում է նրանց վստահությունը: Ոմանք կարծում են, որ պատվաստումը համաճարակից խուսափելու միակ միջոցն է, ուստի համաձայն են:
Սամցխե-Ջավախքում էթնիկ հայ քաղաքացիներով բնակեցված գյուղերում պատվաստումների մասին շատ ավելի քիչ տեղեկություններ կան: Տեղացիների մեծ մասն ասում է, որ կամավոր չի պատվաստվելու: Սրա պատճառը բնակչության շրջանում պատվաստանյութի մասին սակավ և հաճախ սխալ տեղեկատվությունն է: Նրանց տեղեկատվության հիմնական աղբյուրը ռուսական և հայկական լրատվամիջոցներն են: Իսկ այնտեղ, Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից ճանաչված պատվաստանյութերի մասին շատ մանրամասներ չեն ասվում:
«Ուզում են սպանել թոշակառուներին», «մեր մեջ չիպեր կտեղադրեն», «կորոնավիրուս չկա», - ասում են Ախալցիխեի Աբաթխև, Ծինուբան և Օրալ գյուղերում:
Քաղաքացիների վերաբերմունքը պատվաստանյութերի նկատմամբ կարելի է տեսնել նաև Ազգային ժողովրդավարական ինստիտուտի (NDI) պատվերով անցկացված ուսումնասիրության արդյունքում: Եթե Վրաստանում լիներ կորոնավիրուսի պատվաստանյութ, ապա բնակչության 46% -ը կհրաժարվեր պատվաստվել, - ասվում է զեկույցում: Ուսումնասիրության համաձայն, քաղաքացիների 38% -ը համաձայն է մասնակցել պատվաստվման գործընթացին, իսկ 15% -ը ձեռնպահ է մնում պատասխանելուց: Հարցումը կատարվել է NDI- ի պատվերով և իրականացվել է CRRC-Վրաստանի կողմից: Ընդհանուր առմամբ, 1,550 ավարտված հարցազրույց է գրանցվել:Այնուամենայնիվ, համաճարակին հաղթահարելու միակ միջոցը պատվաստումն է - ասում է ինֆեկցիոնիստ Քեթևան Ջինճվելաձեն: Ասում է, որ պատվաստանյութի միջոցով մարդկությունը հաղթահարել է սեւ ժանտախտը, ծաղիկը և շատ այլ հիվանդություններ: Այդ պատճառով կորոնավիրուսից փրկվելու միակ լուծումը պատվաստումն է:
«Անհրաժեշտ է բնակչությանը տեղեկացնել, որ պատվաստումը օգտակար է ու հուսալի: Համաճարակաբանական տեսանկյունից, եթե պատվաստումը չի ընդգրկում բնակչության որոշակի տոկոսին, ապա պատվաստանյութը որևէ նշանակություն չի ունենա», - ասում է ինֆեկցիոնիստ՝ Քեթեւան Ջինճվելաձեն:
Բժիշկ՝ Թեա Բերուլավան, ով ներկայումս աշխատում է Գերմանիայում, նույնպես խոսում է այն մասին, որ պատվաստումների հաջող իրականացումը պայմանավորված է պատշաճ տեղեկատվական քարոզարշավով:
«Չեմ տեսնում բնակչության պատրաստակամությունն ու անհրաժեշտ հարաբերությունը: Առանց պատվաստումների չենք կարող դուրս գալ այս համաճարակային իրավիճակից: Հետևաբար, ստիպված կլինենք ապրել արգելափակված պայմաններում և սահմանափակումների հետ: Չգիտեմ, թե որքան ժամանակ ենք անցկացնելու այսպես»:
Տեղեկատվական քարոզարշավը պետք է սկսվի պատվաստուման գործընթացից շատ առաջ - ասում են մասնագետները: Երկրների մեծ մասում այն սկսվեց դեկտեմբերին:
Հիվանդությունների վերահսկման ազգային կենտրոնի ղեկավարը խոսում է քաղաքացիների տրամադրությունը փոխելու անհրաժեշտության մասին: Ամիրան Գամղրելիձեի խոսքով ՝ կառավարությունն, այդ թվում նաև տարածաշրջանային իշխանությունները այս ուղղությամբ շատ աշխատանք ունեն անելու: Սամցխե-Ջավախքի տարածաշրջանի նահանգապետ՝ Բեսիկ Ամիրանաշվիլին ասում է, որ տեղական ինքնակառավարման մարմինները նույնպես ակտիվորեն ներգրավված կլինեն տեղեկատվական արշավում:
«Վատ է, որ ուշ ենք սկսում պատվաստումը, սակայն կա նաև դրական կողմ: Կունենանք փորձ և հետևաբար, քաղաքացիներին կտրվի հնարավորություն գիտակցել, թե որքանով է օգտակար պատվաստումը: Մենք ջանք չենք խնայի պատվաստումների առավելությունների մասին հնարավորինս շատ տեղեկություններ տրամադրելու համար»,- Թե ինչպես է տեղական կառավարությունն իրականացնում տեղեկատվական գործընթացը, մարզպետարանում դեռ չեն պլանավորել:
Իմունիզացիայի և պատվաստումների ասոցիացիայի հիմնադիր՝ Ալեքսանդր Ասաթիանին հաստատում է, որ բնակչության տեղեկացվածությունը կարևոր դեր է խաղում պատվաստումների գործընթացի հաջող անցկացման գործում: Բնակչությունը պետք է իմանա, թե ինչպես է գործում, ինչ գնով է կրճատվել պատվաստանյութի վրա աշխատելու ժամանակահատվածը և այն, որ այս հարցում առաջնայինը անվտանգությունն է: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից պատվաստանյութի ընդունման թույլտվությունը նշանակում է, որ այն համապատասխանում է բոլոր պահանջվող չափանիշներին:
«mRNA - Սա պատվաստանյութի նոր տեսակ է, չնայած այս մեթոդները կիրառվում էին վաղուց: Դա բավականին ընդունված մեթոդ է, որն օգնել է արագ ստեղծել կորոնավիրուսի պատվաստանյութը: Հաճախ հարց է առաջանում այն մասին, որ պատվաստանյութերը ստեղծվում են կարճ ժամանակում, և որքանո՞վ են դրանք հուսալի: Պետք է հիշել, որ գործունեության արագացումը տեղի չի ունեցել անվտանգության հաշվին: Եղել են բազմաթիվ այլ գործոններ, պաշտոնական կողմը, ինչպիսիք են ֆինանսավորումը, լիցենզավորման տարբեր փուլերը, այս ամենը կրճատվել է: Սկզբում կա նախաբժշկական փուլ, երբ փորձեր են կատարվում կենդանիների վրա: Հաջորդ կլինիկական մասը առողջ մարդկանց զննումն է: Դրանից հետո որոշվում է օպտիմալ դոզան»:
Ալեքսանդրե Ասաթիանին նաև բացատրում է, թե ինչպես է գործում կորոնավիրուսի դեմ օգտագործվող պատվաստանյութը, ինչու է անվտանգ և ինչու չի կարող փոխել մարդու ԴՆԹ-ն:
Այս և նման այլ տեղեկությունները, որոնք մասնագետները տրամադրում են բնակչությանը, պետք է չեզոքացնեն այն առասպելները, որոնց հավատում են մարդիկ: Հաճախ նման տեղեկություններ մարդիկ ստանում են նաև քահանաներից: Այդ պատճառով բնակչությունը հետաքրքրությամբ սպասում էր Սինոդի նիստի որոշմանը: Փետրվարի 12-ի որոշման մեջ նշվում է, որ հոգևորականությունը չի մասնակցելու պատվաստումը խթանելու գործընթացում:
«Վրաստանի եկեղեցին մեծապես գնահատում է այն բարիքը, որը բժշկությունը բերում է ընդհանուր առմամբ մարդկանց առողջությանը, բայց չի կարող պատասխանատվություն ստանձնել պատվաստումների խթանման համար, քանի որ դա առողջապահության ոլորտի աշխատողների իրավասությունն ու պարտականությունն է»:
«Պատվաստումը գիտության ամենամեծ ձեռքբերումն է»,- Ախալցիխեի և Տաո-Կլարջեթիի մետրոպոլիտը, մինչ Սինոդի որոշումը հայտնի կդառնար: Հայր Թեոդորեն նշում է, որ մարդիկ պետք է ունենան ընտրության հնարավորություն:
«Պատվաստումը մարդկանց և գիտության ամենամեծ ձեռքբերումն է, բայց ինչ վերաբերում է կորոնավիրուսի համաճարակին, ապա իմ անձնական կարծիքն այն է, որ բոլորը պետք է որոշում ընդունեն կամավոր, և հասարակությունը պետք է ավելի տեղեկացված լինի»:
Առողջապահության մասնագետները թերահավատորեն են վերաբերվում պատվաստումների մեկնարկի ամսաթվին Վատո Սուրգուլաձեն չի բացառում, որ մինչև 2022-ի ամառը Վրաստանը չի կարողանա ամբողջովին պատվաստել բնակչությանը:
Ասում են, որ մարտին կստանանք 180 000-ից 300 հազար պատվաստանյութ: 180 000-ն այլ թիվ է, 300 000-ը մեկ այլ: Չեմ կարող գնահատել նրանց աշխատանքը, մինչև չտեսենմ, թե ինչպես է ընթանում պատվաստումը: Պատվաստումը միայն պատվաստանյութեր ստանալը չէ, դա վերապատրաստման, նյութատեխնիկական ապահովման, առաքման, բարդությունների հետ աշխատելու պայմանագիրն է»:
Մասնագետներն ակնկալում են, որ պատվաստումը կխոչընդոտի վիրուսի էվոլյուցիային և նոր շտամների տարածմանը: Այդ պատճառով փորձագետները ասում են, որ գործընթացը պետք է ժամանակին սկսվի: Գոյություն ունեցող պատվաստանյութերը ունակ են հաղթահարելու այսօրվա առկա շտամները:
Ըստ Worldometer-ի վիճակագրության, մարտի 12-ի դրությամբ, ամբողջ աշխարհում գրանցվել է կորոնավիրուսային վարակի 119,169,774 դեպք, մահացել է 2,642,994 մարդ:
Նույն թեմայով
Հաղորդումներ
Հայտնի..
Հարցազրույց
Օրվա արտահայտություն
Նյութեր գործընկեր լրատվամիջոցներից
Բնակչության կարծիքով
Եղանակի տեսություն
Փոխարժեք
AMD
1000
6.9020
EUR
1
2.8777
RUB
100
2.9252
TRY
1
0.0828
USD
1
2.6797
Օրացույց
Տարածաշրջան
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
