«Մենք կոչ ենք անում բոլոր հասարակական գործիչներին դադարել հասարակության մեջ ռազմական գործողություններ հրահրելուց և ԶԼՄ-ների վարկաբեկումից»,- այսպես է սկսվում «Հանուն մեդիայի շահերի պաշտպանության» կոալիցիայի վերջին հայտարարությունը, որը տարածվել է 15 հասարակական կազմակերպության անունից: Փասթաղթում նշվում է՝ հասարակական հատվածը ակնկալում է, որ կառավարության և նրա հետ կապված ուժերի կողմից ԶԼՄ-ների նկատմամբ ագրեսիայի ուժեղացումն էլ ավելի կշատացնի լրագրողների և օպերատորների վրա հարձակումների քանակը:

Ընթացիկ իրադարձությունների մասին զրուցեցինք ԶԼՄ -ների շահերի պաշտպանության կոալիցիայի կոորդինատոր՝ Նաթիա Կապանաձեի հետ:

Ինչպես ե՞ք գահատում հուլիսի 5-6-ի իրադարձությունները

Ինձ համար մեծ պատիվ է ելույթ ունենալ 15 հասարակական կազմակերպությունների անունից, որոնք միավորվում են ԶԼՄ-ների շահերի պաշտպանության կոալիցիայում: Մեր կոալիցիան տարիներ շարունակ պաշտպանում է լրագրողների, օպերատորների, լրատվամիջոցների ղեկավարների և ընդհանրապես մեդիա կազմակերպությունների շահերը, սակայն վերջերս մենք բազմիցս հրապարակայնորեն հայտարարել ենք, որ լրագրողների իրավունքների խախտման փաստերը հասել են կրիտիկական մակարդակի: Հուլիսի 5 -ին և 6 -ին տեղի ունեցած իրադարձությունները, բացի լրատվամիջոցների վրա հարձակումից, ցույց տվեցին, որ դա ագրեսիայի մի տեսակ կուտակում էր, որը նախկինում նկատվում էր մեր հասարակության մեջ: Այսօր մենք պետք է տարբեր միջոցներ ձեռնարկենք ագրեսիան դադարեցնելու համար: Այդ պատճառով մենք մեկ այլ հայտարարություն ենք տարածել ՝ կոչ անելով բոլոր հասարակական գործիչներին դադարել հասարակության մեջ թշնամական տրամադրություններ բորբոքելուց և ԶԼՄ -ների վարկաբեկումից: Լրատվամիջոցների վրա լայնածավալ հարձակումից հետո հասարակական գործիչների պատասխանատվությունն ակնհայտորեն մեծանում է: Անկախ նրանից, թե նրանք աշխարհիկ են, թե եկեղեցական հիերարխներ, նրանց վարքագիծը, վերաբերմունքն ու գնահատականները ՝ որպես հասարակական կարծիքի ձևավորման ազդեցիկ գործիչներ, շատ արագ են արտացոլվում: Այս իսկ պատճառով այս պատասխանատվությունը՝ լինել խաղաղ միջավայրում, յուրաքանչյուր հասարակական գործչի պարտականությունն է և ոչ միայն պատասխանատվությունը: Այսպիսով, այսօր մենք մեկ անգամ ևս հիշեցնում ենք նրանց, որ դադարեն թշնամական տրամադրություններ բորբոքելուց:

Ո՞վ ինչ էր պաշտպանում հուլիսի 5 -ին լրատվամիջոցների հանդեպ կիրառված բռնությամբ: Հանրահավաքի մասնակիցներից ոմանք իսկապես հավատում էին, որ այսպիսով պաշտպանում են քրիստոնեությունը, ազգությունն ու ավանդույթները: Ի՞նչ եք կարծում, օգտվե՞լ են արդյոք կազմակերպիչներն այս մարդկանց տրամադրությունից և ոգեշնչմամբ:

Սա ճիշտ կենտրոնացումն է, քանի որ այսօր մենք խոսում ենք ղեկավարների `կազմակերպիչների պատասխանատվության մասին: Այս ցույցի մասնակիցները տարբեր նպատակներ ունեին: Խոսքի ազատությունը նշանակում է, որ որևէ բան հավանում ես, կամ հակառակը, բայց սա չի նշանակում հարձակում տարբեր կարծիք ունեցող անձանց խմբերի վրա: Ցավոք, լրագրողները շատ հաճախ դառնում են ագրեսիայի զոհեր, և դա չի ազդում միայն ֆիզիկական վնասների վրա, այն նաև ազդում է մեր տեղեկացվածության մակարդակի վրա:

Հուլիսի 5 -ի դեպքը ցույց է տալիս, որ բռնի խմբերի համար կարևոր չէ, որ մարդը տարբեր է մազերի գույնի, կրոնական ընտրության, անձնական կյանքի կամ մասնագիտական ընտրության պատճառով, նրանց ագրեսիան կարող է ուղղված լինել ցանկացած խմբի վրա, որը մեծամասնության համար անընդունելի է: Սա շատ վտանգավոր բացատրություն է, շատ վտանգավոր խրախուսում պետության դեմ, քանի որ մենք ունենք տարբեր հայացքներ, տարբեր ընտրություններ, և պետությունը պարտավոր է հարգել դա և պաշտպանել մարդկանց միջև եղած տարբերությունները:

Հուլիսի 5 -ից ագրեսիան ավելացել է ոչ թե որևէ կոնկրետ լրատվամիջոցի, այլ ընդհանրապես, բոլոր լրատվամիջոցների նկատմամբ: Այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, ասես քարեր են նետում լրագրողների վրա: Նայելով վերջին միջադեպերին ՝ թվում է, թե լրատվամիջոցների վրա հարձակումը դարձել է հեղինակություն: Ի՞նչ լծակներ է առաջարկում քաղաքացիական հատվածը, որպեսզի լրատվամիջոցները շարունակեն հանգիստ աշխատել:

Կարծում եմ, որ այս դեպքում կարևոր է կենտրոնանալ իրավական կողմի վրա: Ասենք, որ ագրեսիան և հարձակումն ընդունելի չեն ժողովրդավարական հասարակության համար: Մյուս կողմից, ցանկացած բռնության և անպատշաճ վերաբերմունքի դեպքում մենք պետք է փորձենք ճիշտ իրավական ուղղություն տալ հետաքննության առումով, այնպես էլ փաստը հաստատելու և համարժեք արձագանքելու անհրաժեշտության ուղղությամբ: Այլ ճանապարհ չկա: Մենք կարծում ենք, որ միջազգային աջակցությունը, մորատորիումը շատ կարևոր կլինեին մեդիա միջավայրի համար, ուստի, եթե մենք պահանջում ենք արագ հետաքննություն, պահանջում ենք վերահսկել մեր երկրում լրատվամիջոցների վիճակը և գնահատել այն: Գուցե դա մեզ հնարավորություն կտա սահմանափակող միջոցներով ստեղծել ավելի լավ միջավայր, քան այն այսօր է: