საზოგადოება
ბერიძეები - მესხური გადმოცემით, ერთი ბერისგან მოშენებული მრავალრიცხოვანი გვარი
ბერიძე მთელ საქართველოში გავრცელებული გვარია. საფუძვლად უდევს საკუთარი სახელი ბერი (ზოგადი მნიშვნელობით: ვაჟი, ძე, ყმა). მისგან მიღებულია მრავალი საკუთარი სახელი, რომლებიც შესულია გვარ-სახელებში: ბერაძე, ბერეკაშვილი, ბერაია, ბერიანიძე და სხვა.
მესხეთში არსებული გადმოცემით სოფელ ერკოტის უმრავლესობა გვარად ბერიძეები ყოფილან, რომლებიც ერთი ბერისაგან მოშენებულან. ჟამიანობის დროს ზარზმელი ბერებისათვის უბრძანებიათ, რომ თქვენი ბერმსახურება აღარ შეიძლება, უნდა გამრავლდეთო. ბერები სამი ძმები ყოფილა. ერთი ძმა მესხეთში დარჩენილა, მეორე აჭარაში წასულა და მესამე - გურიაში, გვარად კი დაწერილან ბერიძეები. ბერიძის გვარს სხვადასხვა დროს გამოჰყოფიან კახაბერიძეები და გულაბერიძეები.
ივ. ჯავახიშვილის ვარაუდით, ეს სიტყვა ძველად ზოგად ქართულში ყოფილა. ბერიძე საკუთარი სახელია ფშავში: ბერიძე ბასიტაშვილი, ბერიძე შიოშვილი, ბერიძე ავგაროზიშვლი.
თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტის სოფელ ფარცხისში მცხოვრებ დღევანდელ ბერიძეთა ვარაუდით, აქ ასპინძიდან გადმოსულან. თავდაპირველად, 1873 წლის აღწერით ბერიძესშვილებად იწერებოდნენ, ხოლო 1886 წელს აღწერაში ბერიძეებად მოიხსენებიან. აქ მცხოვრები ბერიძეები ყოფილან ორ შტოდ დაყოფილი: საკუთრივ ბერიძიანები და ადოლაანებად (ადოლაშვილები).
ვახუშტი ბაგრატიონი ბერიძეთა გვარს ადრინდელ მთავრებში მოიხსენიებს და მათ გურულ თავადებად ასახელებს.
XVII-XVIII საუკუნეების მიჯნაზე ბერიძეების თავადური გვარის დამცრობა მოხდა. მათ დაკარგეს თანამდებობები და აზნაურები გახდენენ.
1411 წლის დოკუმენტებში ბერიძეები ქართლში, ციციშვილების აზნაურებად მოიხსენიებიან.
ამ გვარის წარმომადგენლები იმერეთში იხსენიებიან, როგორც წერეთლის აზნაურები და სვერის ციხის მეციხოვნეები, სათავადო აზნაურებად ჩანან ბერიძეები აგრეთვე ლეჩხუმსა და სამეგრელოში. არსებობს სამეგრელოს მთავრის ლევან დადიანის მიერ 1824 წელს გაცემული მოწმობა, რის თანახმადაც ხონის მკვიდრმა ბერიძეებმა დაიბრუნეს აზნაურობა და ძველი გვარიც. ისინი იხსენიებიან ქუთაისის გუბერნიის აზნაურების სიაშიც.
ამჟამად ბერიძეთა ყველაზე დიდი რაოდენობა აჭარაში ცხოვრობს, მაგრამ მათი გენეალოგია შეუსწავლელია, ვინაიდან ოსმალეთის იმპერიის ბატონობის დროს წერილობითი დოკუმენტები განადგურდა. ზეპირი გადმოცემებით ბერიძეებს (განსაკუთრებით ქვემო აჭარის ბერიძეებს) იხსენიებდნენ ბეგებად და აღებად, რაც ქართული თავადის და აზნაურის ანალოგი იყო. აჭარაში ბერიძეების არსებობას დიმიტრი ბაქრაძის მიერ აღმოჩენილი საბუთები ადასტურებს. მისი მტკიცებით, ეს საბუთი აჭარაში მაჰმადიანობის გავრცელებამდე, სავარაუდოდ XV საუკუნის მეორე ნახევარშია შედგენილი.
დღეისათვის ბერიძეთა გვარი საქართველოში ერთ-ერთი მრავალრიცხოვანია. ქვეყანაში 14 800-ზე მეტი ბერიძე ირიცხება.
წყარო: ვიკიპედია
მესხეთში არსებული გადმოცემით სოფელ ერკოტის უმრავლესობა გვარად ბერიძეები ყოფილან, რომლებიც ერთი ბერისაგან მოშენებულან. ჟამიანობის დროს ზარზმელი ბერებისათვის უბრძანებიათ, რომ თქვენი ბერმსახურება აღარ შეიძლება, უნდა გამრავლდეთო. ბერები სამი ძმები ყოფილა. ერთი ძმა მესხეთში დარჩენილა, მეორე აჭარაში წასულა და მესამე - გურიაში, გვარად კი დაწერილან ბერიძეები. ბერიძის გვარს სხვადასხვა დროს გამოჰყოფიან კახაბერიძეები და გულაბერიძეები.
ივ. ჯავახიშვილის ვარაუდით, ეს სიტყვა ძველად ზოგად ქართულში ყოფილა. ბერიძე საკუთარი სახელია ფშავში: ბერიძე ბასიტაშვილი, ბერიძე შიოშვილი, ბერიძე ავგაროზიშვლი.
თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტის სოფელ ფარცხისში მცხოვრებ დღევანდელ ბერიძეთა ვარაუდით, აქ ასპინძიდან გადმოსულან. თავდაპირველად, 1873 წლის აღწერით ბერიძესშვილებად იწერებოდნენ, ხოლო 1886 წელს აღწერაში ბერიძეებად მოიხსენებიან. აქ მცხოვრები ბერიძეები ყოფილან ორ შტოდ დაყოფილი: საკუთრივ ბერიძიანები და ადოლაანებად (ადოლაშვილები).
ვახუშტი ბაგრატიონი ბერიძეთა გვარს ადრინდელ მთავრებში მოიხსენიებს და მათ გურულ თავადებად ასახელებს.
XVII-XVIII საუკუნეების მიჯნაზე ბერიძეების თავადური გვარის დამცრობა მოხდა. მათ დაკარგეს თანამდებობები და აზნაურები გახდენენ. 1411 წლის დოკუმენტებში ბერიძეები ქართლში, ციციშვილების აზნაურებად მოიხსენიებიან.
ამ გვარის წარმომადგენლები იმერეთში იხსენიებიან, როგორც წერეთლის აზნაურები და სვერის ციხის მეციხოვნეები, სათავადო აზნაურებად ჩანან ბერიძეები აგრეთვე ლეჩხუმსა და სამეგრელოში. არსებობს სამეგრელოს მთავრის ლევან დადიანის მიერ 1824 წელს გაცემული მოწმობა, რის თანახმადაც ხონის მკვიდრმა ბერიძეებმა დაიბრუნეს აზნაურობა და ძველი გვარიც. ისინი იხსენიებიან ქუთაისის გუბერნიის აზნაურების სიაშიც.
ამჟამად ბერიძეთა ყველაზე დიდი რაოდენობა აჭარაში ცხოვრობს, მაგრამ მათი გენეალოგია შეუსწავლელია, ვინაიდან ოსმალეთის იმპერიის ბატონობის დროს წერილობითი დოკუმენტები განადგურდა. ზეპირი გადმოცემებით ბერიძეებს (განსაკუთრებით ქვემო აჭარის ბერიძეებს) იხსენიებდნენ ბეგებად და აღებად, რაც ქართული თავადის და აზნაურის ანალოგი იყო. აჭარაში ბერიძეების არსებობას დიმიტრი ბაქრაძის მიერ აღმოჩენილი საბუთები ადასტურებს. მისი მტკიცებით, ეს საბუთი აჭარაში მაჰმადიანობის გავრცელებამდე, სავარაუდოდ XV საუკუნის მეორე ნახევარშია შედგენილი.
დღეისათვის ბერიძეთა გვარი საქართველოში ერთ-ერთი მრავალრიცხოვანია. ქვეყანაში 14 800-ზე მეტი ბერიძე ირიცხება.
წყარო: ვიკიპედია
Նույն թեմայով
Հայտնի..
Հարցազրույց
Օրվա արտահայտություն
Նյութեր գործընկեր լրատվամիջոցներից
Եղանակի տեսություն
Փոխարժեք
AMD
1000
6.8978
EUR
1
2.8837
RUB
100
2.8914
TRY
1
0.0829
USD
1
2.6755
Օրացույց
Տարածաշրջան
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
