კულტურა
ლოცვა მხოლოდ ზაფხულში
სიმონ ლევიშვილი ლოცვებს ყოველდღე, მშობლიურ ენაზე – ივრითზე კითხულობს. ებრაელთა წესის მიხედვით, სრულყოფილი ლოცვის ჩასატარებლად, ათი მამაკაცია საჭირო.
2004 წლიდან კი, საქართველოში ყველაზე ძველ, ახალციხის სინაგოგაში, 10 კაცი ვეღარ იკრიბება. დღეისათვის ახალციხეში მხოლოდ ორი ოჯახი შემორჩა, რის გამოც, რაბათში, 1863 წელს აშენებულ სინაგოგაში ლოცვა იშვიათად ტარდება - მხოლოდ მაშინ, როდესაც სინაგოგას ებრაელი ტურისტები სტუმრობენ.
„სანამ ათი ადამიანი არ შეიკრიბება სინაგოგაში, იქამდე ლოცვის რიტუალი არ ტარდება. ძირითადად ზაფხულობით ტარდება ხოლმე ლოცვა, როცა ტურისტები ჩამოდიან“,- ამბობს ებრაელთა საზოგადოების თავმჯდომარე სიმონ ლევიშვილი.
ახალციხეში, სინაგოგას და ებრაულ სასაფლაოს, სადაც დაახლოებით 5 ათასამდე ებრაელის სამუდამო სამყოფელია, სიმონ ლევიშვილი უვლის. სწორედ ეს არის ერთადერთი მიზეზი, რის გამოც ისტორიულ სამშობლოს არ უბრუნდება. ახალციხეში დარჩენილი ხუთი ებრაელიდან ორი მამაკაცი და სამი ქალია. ებრაელთა საზოგადოების თავმჯდომარე გვიყვება, რომ 1972 წლამდე, ვიდრე ალია (ებრაელთა გასვლა სამშობლოში) დაიწყებოდა, ახალციხეში 3 000 ოჯახი ცხოვრობდა.
მეოცე საუკუნის ახალციხეში ორი სინაგოგა ფუნქციონირებდა. 1863 წელს აგებული სინაგოგას სამი წლის წინ რეაბილიტაცია ჩაუტარდა და წელს უძველესი სინაგოგის აშენებიდან 278, ხოლო განახლებიდან 156 წელი გავიდა.
მეორე სინაგოგა, რომელიც 1902 წელს ააგეს, დანგრევის პირას არის. შენობას არ აქვს სახურავი, ფანჯრები და იატაკი. ,,ჯერ კომუნისტური რეჟიმის გამო ჩამორთმეული გვქონდა ორივე სინაგოგა, მოგვიანებით საბჭოთა რეჟიმმა, ებრაელებს სალოცავად მხოლოდ ერთი სინაგოგა დაუბრუნა. ეს სინაგოგა ახლა უმოქმედოა, თუმცა წარსულში აქ კინოჩვენებები იმართებოდა, წლების წინ ბიბლიოთეკა, კულტურის სახლი, საბილიარდო და კრივის დარბაზი ფუნქციონირებდა. მას უძრავი ძეგლის სტატუსი აქვს მინიჭებული, თუმცა მისი რეაბილიტაცია არ იგეგმება“ – აცხადებს ქართველი ებრაელი სიმონ ლევიშვილი.
ებრაელები საქართველოში 26 საუკუნის წინ, სამცხე–ჯავახეთიდან შემოვიდნენ. თუმცა პირველ ცნობებს, ახალციხეში მათი ცხოვრების შესახებ, 400 წლის წინანდელი ებრაელთა სასაფლაო იძლევა. ყველაზე ძველი სასაფლაო 1756 წლით თარიღდება. ტურისტებიდან სინაგოგაში შესული შეწირულობა სამ ნაწილად იყოფა. კომუნალურებისთვის, სასაფლაოს დარაჯისა და სინაგოგას დამლაგებლისთვის.
სიმონ ლევიშვილის ინფორმაციით, საქართველოში 3 ათასამდე ებრაელია დარჩენილი, რომელთა ძირითადი ნაწილი თბილისში ცხოვრობს. ებარელთა ტრადიციას კარგად იცნობს მანია შანთაძე, რომელიც რაბათში დაიბადა და გაიზარდა. 65 წლის ქალი სხვადასხვა ეროვნებისა და აღმსარებლობის ადამიანების ერთად ცხოვრების კულტურაზე ამახვილებს ყურადღებას და ამბობს, რომ ბავშვობაში ნასწავლი ებრაული ლოცვები და სიმღერები ახლაც ახსოვს. მანია შანთაძეს გული წყდება, რომ უყურადღებოდ დატოვებული სინაგოგა ტურისტების ყურადღებას იქცევს.
ეთნიკური და რელიგიური სიჭრელით გამორჩეულ რაბათში ამ დროისათვის ერთმანეთის გვერდით სომეხი, ებრაელი, თურქი, ქართველი და ბერძენი ეროვნების მოსახლეობა მრავალი საუკუნეა მშვიდობიანად ცხოვრობს. თუმცა რაბათს ტოლერანტობის სიმბოლო მხოლოდ 2009 წელს მიენიჭა.
,,რაბათი ერთადერთი უბანია, სადაც კათოლიკებს, ებრაელებს, სომხებს, მართლმადიდებლებსა და მაჰმადიანებს საკუთარი სალოცავები აქვთ“ - ამბობს რაბათში მცხოვრები ანზორ მელიქიძე. იგი ტოლერანტობის უბანში საცხოვრებლად, 1974 წელს, ასპინძიდან გადმოვიდა. ებრაელების ტრადიციასა და წეს-ჩვეულებებს იხსენებს და ამბობს, რომ მიმოწერა ახალციხიდან წასულ ებრაელებთან დღემდე აქვს.
ახალციხეს ტოლერანტობის სიმბოლო, თავის დროზე მხოლოდ იმის გამო უწოდეს, რომ აქ მაცხოვრებელთა მნიშვნელოვან ნაწილს ეროვნული და რელიგიური უმცირესობა წარმოადგენდა. ქართველებისა და კომპაქტურად ჩასახლებული სომხების გარდა, სამხრეთ საქართველოში უკრაინელები, პოლონელები, ბერძნები და ებრაელები მრავლად ცხოვრობდნენ. მათი რიცხვი სამცხე–ჯავახეთში თანდათან მცირდება.
2004 წლიდან კი, საქართველოში ყველაზე ძველ, ახალციხის სინაგოგაში, 10 კაცი ვეღარ იკრიბება. დღეისათვის ახალციხეში მხოლოდ ორი ოჯახი შემორჩა, რის გამოც, რაბათში, 1863 წელს აშენებულ სინაგოგაში ლოცვა იშვიათად ტარდება - მხოლოდ მაშინ, როდესაც სინაგოგას ებრაელი ტურისტები სტუმრობენ.
„სანამ ათი ადამიანი არ შეიკრიბება სინაგოგაში, იქამდე ლოცვის რიტუალი არ ტარდება. ძირითადად ზაფხულობით ტარდება ხოლმე ლოცვა, როცა ტურისტები ჩამოდიან“,- ამბობს ებრაელთა საზოგადოების თავმჯდომარე სიმონ ლევიშვილი.
ახალციხეში, სინაგოგას და ებრაულ სასაფლაოს, სადაც დაახლოებით 5 ათასამდე ებრაელის სამუდამო სამყოფელია, სიმონ ლევიშვილი უვლის. სწორედ ეს არის ერთადერთი მიზეზი, რის გამოც ისტორიულ სამშობლოს არ უბრუნდება. ახალციხეში დარჩენილი ხუთი ებრაელიდან ორი მამაკაცი და სამი ქალია. ებრაელთა საზოგადოების თავმჯდომარე გვიყვება, რომ 1972 წლამდე, ვიდრე ალია (ებრაელთა გასვლა სამშობლოში) დაიწყებოდა, ახალციხეში 3 000 ოჯახი ცხოვრობდა.
მეოცე საუკუნის ახალციხეში ორი სინაგოგა ფუნქციონირებდა. 1863 წელს აგებული სინაგოგას სამი წლის წინ რეაბილიტაცია ჩაუტარდა და წელს უძველესი სინაგოგის აშენებიდან 278, ხოლო განახლებიდან 156 წელი გავიდა.
მეორე სინაგოგა, რომელიც 1902 წელს ააგეს, დანგრევის პირას არის. შენობას არ აქვს სახურავი, ფანჯრები და იატაკი. ,,ჯერ კომუნისტური რეჟიმის გამო ჩამორთმეული გვქონდა ორივე სინაგოგა, მოგვიანებით საბჭოთა რეჟიმმა, ებრაელებს სალოცავად მხოლოდ ერთი სინაგოგა დაუბრუნა. ეს სინაგოგა ახლა უმოქმედოა, თუმცა წარსულში აქ კინოჩვენებები იმართებოდა, წლების წინ ბიბლიოთეკა, კულტურის სახლი, საბილიარდო და კრივის დარბაზი ფუნქციონირებდა. მას უძრავი ძეგლის სტატუსი აქვს მინიჭებული, თუმცა მისი რეაბილიტაცია არ იგეგმება“ – აცხადებს ქართველი ებრაელი სიმონ ლევიშვილი.
ებრაელები საქართველოში 26 საუკუნის წინ, სამცხე–ჯავახეთიდან შემოვიდნენ. თუმცა პირველ ცნობებს, ახალციხეში მათი ცხოვრების შესახებ, 400 წლის წინანდელი ებრაელთა სასაფლაო იძლევა. ყველაზე ძველი სასაფლაო 1756 წლით თარიღდება. ტურისტებიდან სინაგოგაში შესული შეწირულობა სამ ნაწილად იყოფა. კომუნალურებისთვის, სასაფლაოს დარაჯისა და სინაგოგას დამლაგებლისთვის.
სიმონ ლევიშვილის ინფორმაციით, საქართველოში 3 ათასამდე ებრაელია დარჩენილი, რომელთა ძირითადი ნაწილი თბილისში ცხოვრობს. ებარელთა ტრადიციას კარგად იცნობს მანია შანთაძე, რომელიც რაბათში დაიბადა და გაიზარდა. 65 წლის ქალი სხვადასხვა ეროვნებისა და აღმსარებლობის ადამიანების ერთად ცხოვრების კულტურაზე ამახვილებს ყურადღებას და ამბობს, რომ ბავშვობაში ნასწავლი ებრაული ლოცვები და სიმღერები ახლაც ახსოვს. მანია შანთაძეს გული წყდება, რომ უყურადღებოდ დატოვებული სინაგოგა ტურისტების ყურადღებას იქცევს.
ეთნიკური და რელიგიური სიჭრელით გამორჩეულ რაბათში ამ დროისათვის ერთმანეთის გვერდით სომეხი, ებრაელი, თურქი, ქართველი და ბერძენი ეროვნების მოსახლეობა მრავალი საუკუნეა მშვიდობიანად ცხოვრობს. თუმცა რაბათს ტოლერანტობის სიმბოლო მხოლოდ 2009 წელს მიენიჭა.
,,რაბათი ერთადერთი უბანია, სადაც კათოლიკებს, ებრაელებს, სომხებს, მართლმადიდებლებსა და მაჰმადიანებს საკუთარი სალოცავები აქვთ“ - ამბობს რაბათში მცხოვრები ანზორ მელიქიძე. იგი ტოლერანტობის უბანში საცხოვრებლად, 1974 წელს, ასპინძიდან გადმოვიდა. ებრაელების ტრადიციასა და წეს-ჩვეულებებს იხსენებს და ამბობს, რომ მიმოწერა ახალციხიდან წასულ ებრაელებთან დღემდე აქვს.
ახალციხეს ტოლერანტობის სიმბოლო, თავის დროზე მხოლოდ იმის გამო უწოდეს, რომ აქ მაცხოვრებელთა მნიშვნელოვან ნაწილს ეროვნული და რელიგიური უმცირესობა წარმოადგენდა. ქართველებისა და კომპაქტურად ჩასახლებული სომხების გარდა, სამხრეთ საქართველოში უკრაინელები, პოლონელები, ბერძნები და ებრაელები მრავლად ცხოვრობდნენ. მათი რიცხვი სამცხე–ჯავახეთში თანდათან მცირდება.
ამავე კატეგორიაში
სხვა სიახლეები
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
აბრეშუმის გზა
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
9
°C
ახალქალაქი
5
°C
ასპინძა
8
°C
ადიგენი
14
°C
ბორჯომი
10
°C
თბილისი
14
°C
აბასთუმანი
7
°C
ბაკურიანი
2
°C
ნინოწმინდა
5
°C
ვალუტა
AMD
1000
6.9020
EUR
1
2.8777
RUB
100
2.9252
TRY
1
0.0828
USD
1
2.6797
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
