პოლიტიკა
"ველოდებით ქართული მხარის განმარტებას სომეხი ჟურნალისტების არშეშვებაზე" - საგარეო საქმეთა სამინისტრო
13:03 / 15.10.2019
სომხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრო საქართველოსგან განმარტებებს ელის, თუ რატომ არ შეუშვეს ქვეყანაში ჟურნალისტები.
“ჩვენთვის ცნობილია პრობლემის შესახებ. ჩვენი საელჩო საქართველოში დაუყოვნებლივ დაუკავშირდა ქართველ კოლეგებს და ჩვენი მიდგომებისა და თავად პრობლემის შესახებ ინფორმაცია გადასცა საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს”, – განაცხადა სომხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრეს-მდივანმა ანა ნაგდალიანმა და აქვე აღნიშნა, რომ სომხეთი იმედოვნებს რომ ქართული მხარისგან განმარტებას მიიღებს, რის შემდეგაც საელჩო შესაბამის განცხადებას გააკეთებს.
Epress.am-ის სამი ჟურნალისტი 11 ოქტომბერს სომხეთ-საქართველოს საზღვარზე არ შემოუშვეს და უთხრეს, რომ საქართველოში მათი მუშაობა „არასასურველია“. მომხდარის შესახებ "მეცხრე არხს" ჟურნალისტმა ნინო გოგოლაშვილმა უთხრა. „ყველაფერი ჯერ კიდევ მაშინ დაიწყო, როდესაც სომეხ ჟურნალისტებთან ერთად, „რუსული გავლენების გამოკვლევა სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში“ თემაზე მუშაობა დავიწყეთ“,- გვეუბნება „NewCaucasus”-ის ჟურნალისტი ნინო გოგოლაშვილი.
საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში ამბობენ, რომ სომეხი ჟურნალისტების არშეშვებაზე გადაწყვეტილება, შსს-მ და სუს-მა, ერთობლივად მიიღეს. როგორც შსს-ში განაცხადეს, საზღვრის გადმოკვეთასთან დაკავშირებულ საკითხებს არეგულირებს საქართველოს კანონი "უცხოელთა და მოქალაქეობის არმქონე პირთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ". მათი განმარტებით, იური მანველიანს, ტიგრან ხაჩატურიანს და ტიგრან აკოპიანს საქართველოში შემოშვებაზე უარი ამ კანონის მე-11 მუხლის "ი" ქვეპუნქტის საფუძველზე ეთქვათ.
თავად ჟურნალისტები აცხადებენ, რომ მას შემდეგ, რაც მესაზღვრეებმა გაიგეს, რომ ჟურნალისტები იყვნენ, რამდენიმე საათით დააყოვნეს, შემდეგ კი საერთოდ უარი უთხრეს ქვეყანაში შეშვებაზე.
ისინი ნინოწმინდა-ბავრის პუნქტით კვეთდნენ საზღვარს. როგორც რადიო ,,თავისუფლებასთან" ყვებიან, მათ რამდენჯერმე აუხსნეს სხვადასხვა ქართველ მესაზღვრეს, რომ ადგილობრივ ჟურნალისტებთან, ადამიანის უფლებების აქტივისტებთან და სამოქალაქო სექტორის სხვა წარმომადგენლებთან ინტერვიუებისთვის მიდიოდნენ ახალციხეში, ახალქალაქსა და თბილისში.
ჟურნალისტების თანახმად, მესაზღვრეებს ოფიციალურად არ განუმარტავთ, რის გამო ეუბნებოდნენ უარს შეშვებაზე დამხოლოდ ის უთხრეს, რომ „ინტერვიუებისთვის აკრედიტაციაა საჭირო“.
სომეხი ჟურნალისტი იური მანველიანი საგანგაშოდ თვლის იმ ფაქტს, რომ მას, სხვა ორ კოლეგასთან ერთად, საქართველომ უარი უთხრა საზღვრის გადმოკვეთაზე. “სომხეთის საზღვრების უდიდესი ნაწილი ჩაკეტილია, ნაწილობრივ ამიტომაც მე ძალიან მაღელვებს საზღვრების თემა. მე და ჩემი კოლეგები არასდროს ვყოფილვართ აფხაზეთსა და ცხინვალში”.
“ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტის” (IWPR) დაფინანსებული პროექტის ფარგლებში, სომხური Epress.am და ქართული Newcaucasus.com ერთობლივად იკვლევს სამცხე-ჯავახეთში პრორუსულ განწყობებს. მანველიანი თბილისში დაახლოებით თვენახევრის წინაც იყო და იგივე გამშვები პუნქტი იოლად გაიარა. 11 ოქტომბერს კი იგი შეაყოვნეს.
“არსებობენ ჟურნალისტები, მედია ორგანიზაციები, რომლებიც პროპაგანდაში მონაწილეობენ, თუმცა ჩვენ ამ თამაშებს არ ვთამაშობთ. მშვიდად ვიყავი, ვიფიქრე - ნახავენ ჩვენს საიტს და მიხვდებიან, რომ ყველაფერი რიგზეა”, - ამბობს მანველიანი. “არანაირი განმარტება, არც წერილობითი, არც ოფიციალური არ მიგვიღია. პირად საუბარში, როცა ერთ-ერთ მესაზღვრეს ვუთხარი, რომ თვენახევრის წინ ვიყავით თბილისში, ‘სიტუაცია შეიცვალაო’ გვიპასუხა”.
“რაც დაგეგმილი გვქონდა ვერ გავაკეთეთ,” - ამბობს მანველიანის ქართველი კოლეგა ნინო გოგოლაშვილი რადიო "თავისუფლებასთან" და აზუსტებს, რომ საზღვარზე მიღებული გადაწყვეტილების გამო, აგვისტოში დაწყებული კვლევის დასრულებაში ქართველ და სომეხ ჟურნალისტებს ხელი შეეშალათ.
რა შეიძლება იყოს კანონით გათვალისწინებული სხვა შემთხვევა? “როგორც წესი, ეს საიდუმლო ინფორმაციაა ხოლმე”, - განმარტავს იურისტი ნონა ქურდოვანიძე და ამატებს: “ეს არის უარის თქმის ძალიან ბუნდოვანი საფუძველი, ხშირად ადამიანი სასამართლოშიც ვერ იგებს რა საფუძვლით ეთქვა უარი საზღვრის გადმოკვეთაზე”.
თბილისი სომეხი და აზერბაიჯანელი ჟურნალისტებისთვის შეხვედრის ყველაზე მოსახერხებელი ადგილია. იური მანველიანს საქართველოში ჩამოსვლის, სულ მცირე, კიდევ ერთი მიზეზი აქვს.
“უკვე დავასრულეთ აზერბაიჯანული თანამედროვე პოეზიის თარგმნა სომხურ ენაზე. წიგნი რომ გამოქვეყნდება, ბაქოში მე ვერ წავალ, ამიტომ თბილისში ვაპირებ შევხვდე რამდენიმე ავტორს და გადავცე წიგნი”, - ამბობს ის.
“ჩვენთვის ცნობილია პრობლემის შესახებ. ჩვენი საელჩო საქართველოში დაუყოვნებლივ დაუკავშირდა ქართველ კოლეგებს და ჩვენი მიდგომებისა და თავად პრობლემის შესახებ ინფორმაცია გადასცა საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს”, – განაცხადა სომხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრეს-მდივანმა ანა ნაგდალიანმა და აქვე აღნიშნა, რომ სომხეთი იმედოვნებს რომ ქართული მხარისგან განმარტებას მიიღებს, რის შემდეგაც საელჩო შესაბამის განცხადებას გააკეთებს.
Epress.am-ის სამი ჟურნალისტი 11 ოქტომბერს სომხეთ-საქართველოს საზღვარზე არ შემოუშვეს და უთხრეს, რომ საქართველოში მათი მუშაობა „არასასურველია“. მომხდარის შესახებ "მეცხრე არხს" ჟურნალისტმა ნინო გოგოლაშვილმა უთხრა. „ყველაფერი ჯერ კიდევ მაშინ დაიწყო, როდესაც სომეხ ჟურნალისტებთან ერთად, „რუსული გავლენების გამოკვლევა სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში“ თემაზე მუშაობა დავიწყეთ“,- გვეუბნება „NewCaucasus”-ის ჟურნალისტი ნინო გოგოლაშვილი.
საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში ამბობენ, რომ სომეხი ჟურნალისტების არშეშვებაზე გადაწყვეტილება, შსს-მ და სუს-მა, ერთობლივად მიიღეს. როგორც შსს-ში განაცხადეს, საზღვრის გადმოკვეთასთან დაკავშირებულ საკითხებს არეგულირებს საქართველოს კანონი "უცხოელთა და მოქალაქეობის არმქონე პირთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ". მათი განმარტებით, იური მანველიანს, ტიგრან ხაჩატურიანს და ტიგრან აკოპიანს საქართველოში შემოშვებაზე უარი ამ კანონის მე-11 მუხლის "ი" ქვეპუნქტის საფუძველზე ეთქვათ.
თავად ჟურნალისტები აცხადებენ, რომ მას შემდეგ, რაც მესაზღვრეებმა გაიგეს, რომ ჟურნალისტები იყვნენ, რამდენიმე საათით დააყოვნეს, შემდეგ კი საერთოდ უარი უთხრეს ქვეყანაში შეშვებაზე.
ისინი ნინოწმინდა-ბავრის პუნქტით კვეთდნენ საზღვარს. როგორც რადიო ,,თავისუფლებასთან" ყვებიან, მათ რამდენჯერმე აუხსნეს სხვადასხვა ქართველ მესაზღვრეს, რომ ადგილობრივ ჟურნალისტებთან, ადამიანის უფლებების აქტივისტებთან და სამოქალაქო სექტორის სხვა წარმომადგენლებთან ინტერვიუებისთვის მიდიოდნენ ახალციხეში, ახალქალაქსა და თბილისში.
ჟურნალისტების თანახმად, მესაზღვრეებს ოფიციალურად არ განუმარტავთ, რის გამო ეუბნებოდნენ უარს შეშვებაზე დამხოლოდ ის უთხრეს, რომ „ინტერვიუებისთვის აკრედიტაციაა საჭირო“.
სომეხი ჟურნალისტი იური მანველიანი საგანგაშოდ თვლის იმ ფაქტს, რომ მას, სხვა ორ კოლეგასთან ერთად, საქართველომ უარი უთხრა საზღვრის გადმოკვეთაზე. “სომხეთის საზღვრების უდიდესი ნაწილი ჩაკეტილია, ნაწილობრივ ამიტომაც მე ძალიან მაღელვებს საზღვრების თემა. მე და ჩემი კოლეგები არასდროს ვყოფილვართ აფხაზეთსა და ცხინვალში”.
“ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტის” (IWPR) დაფინანსებული პროექტის ფარგლებში, სომხური Epress.am და ქართული Newcaucasus.com ერთობლივად იკვლევს სამცხე-ჯავახეთში პრორუსულ განწყობებს. მანველიანი თბილისში დაახლოებით თვენახევრის წინაც იყო და იგივე გამშვები პუნქტი იოლად გაიარა. 11 ოქტომბერს კი იგი შეაყოვნეს.
“არსებობენ ჟურნალისტები, მედია ორგანიზაციები, რომლებიც პროპაგანდაში მონაწილეობენ, თუმცა ჩვენ ამ თამაშებს არ ვთამაშობთ. მშვიდად ვიყავი, ვიფიქრე - ნახავენ ჩვენს საიტს და მიხვდებიან, რომ ყველაფერი რიგზეა”, - ამბობს მანველიანი. “არანაირი განმარტება, არც წერილობითი, არც ოფიციალური არ მიგვიღია. პირად საუბარში, როცა ერთ-ერთ მესაზღვრეს ვუთხარი, რომ თვენახევრის წინ ვიყავით თბილისში, ‘სიტუაცია შეიცვალაო’ გვიპასუხა”.
“რაც დაგეგმილი გვქონდა ვერ გავაკეთეთ,” - ამბობს მანველიანის ქართველი კოლეგა ნინო გოგოლაშვილი რადიო "თავისუფლებასთან" და აზუსტებს, რომ საზღვარზე მიღებული გადაწყვეტილების გამო, აგვისტოში დაწყებული კვლევის დასრულებაში ქართველ და სომეხ ჟურნალისტებს ხელი შეეშალათ.
რა შეიძლება იყოს კანონით გათვალისწინებული სხვა შემთხვევა? “როგორც წესი, ეს საიდუმლო ინფორმაციაა ხოლმე”, - განმარტავს იურისტი ნონა ქურდოვანიძე და ამატებს: “ეს არის უარის თქმის ძალიან ბუნდოვანი საფუძველი, ხშირად ადამიანი სასამართლოშიც ვერ იგებს რა საფუძვლით ეთქვა უარი საზღვრის გადმოკვეთაზე”.
თბილისი სომეხი და აზერბაიჯანელი ჟურნალისტებისთვის შეხვედრის ყველაზე მოსახერხებელი ადგილია. იური მანველიანს საქართველოში ჩამოსვლის, სულ მცირე, კიდევ ერთი მიზეზი აქვს.
“უკვე დავასრულეთ აზერბაიჯანული თანამედროვე პოეზიის თარგმნა სომხურ ენაზე. წიგნი რომ გამოქვეყნდება, ბაქოში მე ვერ წავალ, ამიტომ თბილისში ვაპირებ შევხვდე რამდენიმე ავტორს და გადავცე წიგნი”, - ამბობს ის.