გრიგოლ ვეშაგური, რომელიც ახალციხის მუნიციპალიტეტის სოფელ ხეოთში ცხოვრობს, რამდენიმე ათეული წელია მეფუტკრეობას მისდევს. როგორ დაიწყო გრიშა პაპამ ფურტკრის მოვლა, რა პრობლემებს წააწყდა გზადაგზა და რას გეგმავს სამომავლოდ – 84 წლის გრიგოლ ვეშაგურის ისტორია „ფერმერის საათის“ სპეციალურ რუბრიკაში „წარმატებული ფერმერი“. სოფელ ხეოთში მცხოვრებმა გრიგოლ ვეშაგურმა, მეფუტკრეობა გასული საუკუნის 50–იანი წლებიდან დაიწყო. ამბობს, რომ ვიდრე 100 ძირამდე ფუტკარს მოიშენებდა,  რთული გზა გამოიარა. 65 წლის წინ  თავდაპირველად ორი ძირი სოფელ სვირიდან გადმოიყვანა და მისი გამრავლება დაიწყო.

პროექტი ,,ევა,“ რომელიც ქალთა გააქტიურებაზეა ორიენტირებული – სრულდება. ,,საზოგადოებრივი განვითარების ახალციხის ცენტრის“ წარმომადგენლები პროექტის ფარგლებში შესრულებული სამუშაოების მონიტორინგს იწყებენ. ისინი დაინტერესებულ პირებს ბიზნესის უნარ–ჩვევების გაძლიერებაში ტრენინგებისა და პრაქტიკული სამუშაოების განხორციელებით დაეხმარნენ.

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ხუთ წლიანი სტრატეგია, ადგილობრივებს  უწყების წარმომადგენლებმა გააცნეს. შეხვედრა ახალციხის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრში გაიმართა, რომელსაც ფერმერები, არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და ადგილობრივ თვითმართველობაში დასაქმებული პირები დაესწრნენ. შეხვედრა კითხვა-პასუხის რეჟიმში წარიმართა. მონაწილეებმა ინფორმაცია მიიღეს კოოპერატიევბის შესახებაც  და ამ კუთხით დაგეგმილ სამომავლო გეგმებსაც გაეცნენ. შეხვედრას ორგანიზება არასამთავრობო ორგანიზაცია „ელკანამ“ პროქეტის „სასურსათო უსაფრთხოების სტრატეგიის სრულყოფა და მცირე ფერმერების დახმარების“ ფარგლებში გაუწია.  მსგავსი ტიპის შეხვედრები ქვეყყნის მასშტაბით სხვა რეგიონებშიც გაიმართა.

ბორჯომის მუნიციპალიტეტის გამგებელმა დიმიტრი ყიფიანმა და გამგებლის მოადგილემ ანზორ სვანიძემ მუნიციპალიტეტის მაღალმთიან სოფელ ჭიხარულაში მშენებარე რძის გადამამუშავებელი საწარმო დაათვალიერეს. საწარმოს მშენებლობის  პარალელურად, ძროხებისა და ღორების ფერმის მშენებლობაც მიმდინარეობს. ქარხნის მფლობელი შპს “მადლის” მენეჯერი ემზარ გოგოლაძეა. დამფუძნებელის განმარტებით, საწარმო ძირითადად ყველის წარმოებაზე იქნება ორიენტირებული, თუმცა ქარხანა რძის სხვა პროდუქტების დამზადებასაც აპირებს. გადამამუშავებელი საწარმო მიმდებარე სოფლებში მცხოვრები ფერმერებისაგან შეისყიდის რძეს. ბორჯომის მუნიციპალიტეტის გამგებლის თქმით, ქარხანაში 20 ადგილბრივი დასაქმდება. მისი გახსნა მეცხოველეობის სექტორის განვითარებასა და მოსახლეობის ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესებას შეუწყობს ხელს. საწარმოს ასამოქმდებლად, ემზარ გოგოლაძემ 500 000 დოლარი სოფლის მეურნეობის განვითარების პროგრამის ფარგლებში, დაბალ პროცენტიანი კრედიტით აიღო. ქარხანის მშენებლობის დასრულება 1 თვეში იგეგმება და ის ყველა საერთაშორისო სტანდარტს დააკმაყოფილებს.

დილიდან ხმაური იყო მინაძის წყლის სატუმბი სადგურის მიმდებარე ტერიტორიაზე.  სადგურის უფროსმა ადგილობრივებს თანხის წინასწარ შეტანამდე, სარწყავი წყლით სარგებლობის უფლება აღარ მისცა. მან მოსახლეობას განუმარტა, რომ ამის შესახებ ბრძანება ახალციხის მუნიციპალიტეტის გამგებლისგან მიიღო. ორი სოფლის – მინაძე-ჭაჭარაქის  მაცხოვრებლებმა უკმაყოფილება მას შემდეგ გამოთქვეს, რაც სატუმბი სადგურის უფროსმა  თანხის წინასწარ გადახდის გარეშე სარწყავი წყლით სარგებლობა შეუზღუდა.

დილიდან ხმაური იყო მინაძის წყლის სატუმბი სადგურის მიმდებარე ტერიტორიაზე.  სადგურის უფროსმა ადგილობრივებს თანხის წინასწარ შეტანამდე, სარწყავი წყლით სარგებლობის უფლება აღარ მისცა. მან მოსახლეობას განუმარტა, რომ ამის შესახებ ბრძანება ახალციხის მუნიციპალიტეტის გამგებლისგან მიიღო. ორი სოფლის – მინაძე-ჭაჭარაქის  მაცხოვრებლებმა უკმაყოფილება მას შემდეგ გამოთქვეს, რაც სატუმბი სადგურის უფროსმა  თანხის წინასწარ გადახდის გარეშე სარწყავი წყლით სარგებლობა შეუზღუდა.

იჯარეთის მაცხოვრებლები სოფელში არსებული პრობლემების შესახებ ჩივიან. ადგილობრივების ვარაუდით,  მუნიციპალიტეტის თვითმმართველობა მათი სოფლის მიმართ ყურადღებას მას შემდეგ აღარ იჩენს, რაც 2014 წლის 14 სექტემბერს დაფიქსირებული სტიქიის შედეგად დაზარალებულმა მოსახლეობამ, ადგილობრივი თვითმმართველობის მიერ კომპენსაციების არასწორი განაწილება გააპროტესტა. სოფელ იჯარეთის მოსახლეობა თვითმმართველობის მხრიდან უყურადღებობაზე საუბრობს. ადგილობრივები ამბობენ, რომ დასახლებამდე მისასვლელ გზაზე ტრანსპორტით გადაადგილება შეუძლებელია.

იჯარეთის მაცხოვრებლები სოფელში არსებული პრობლემების შესახებ ჩივიან. ადგილობრივების ვარაუდით,  მუნიციპალიტეტის თვითმმართველობა მათი სოფლის მიმართ ყურადღებას მას შემდეგ აღარ იჩენს, რაც 2014 წლის 14 სექტემბერს დაფიქსირებული სტიქიის შედეგად დაზარალებულმა მოსახლეობამ, ადგილობრივი თვითმმართველობის მიერ კომპენსაციების არასწორი განაწილება გააპროტესტა. სოფელ იჯარეთის მოსახლეობა თვითმმართველობის მხრიდან უყურადღებობაზე საუბრობს. ადგილობრივები ამბობენ, რომ დასახლებამდე მისასვლელ გზაზე ტრანსპორტით გადაადგილება შეუძლებელია.

ახალციხის მუნიციპალიტეტის სოფელ ანდრიაწმინდაში საქონლის დაავადება პასტერელოზია გავრცელებული. აღნიშნულის შესახებ მედიასთან, სოფლის დეპუტატმა ტარიელ ტაბატაძემ განაცხადა. მისი თქმით, ბოლო 10 დღის განმავლობაში, სოფელში, დაახლოებით, 50 სული პირუტყვი დაიმარხა. ინფექციური დაავადება, შინაურ ცხოველებს მთაში აღმოაჩნდათ, რის გამოც მოსახლეობამ პირუტყვი სოფელში ჩაიყვანა. დეპუტატი ამბობს, რომ ადგილობრივები საჭირო მედიკამენტს საკუთარი სახსრებით ყიდულობენ.

ადიგენის მუნიციპალიტეტში ,,სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის“ ფარგლებში მთავარი პრიორიტეტი კვლავ რიტუალების სახლის კეთილმოწყობაა. დასახლებათა  ნაწილში  ადგილობრივები მის მშენებლობას, ნაწილში კი რეაბილიტაციას ითხოვენ. რამდენიმე პროექტი სარწყავი და სასმელი წყლის რეაბილიტაციისთვის, სავალი გზის მოწესრიგებისა და სასაფლაოს შემოღობვისთვის განხორციელდება. პროგრამის ფარგლებში, წელს ადიგენის მუნიციპალიტეტისათვის დაახლოებით 545 ათასი ლარი გამოიყო.  ადგილობრივ თვითმმართველობაში ამბობენ, რომ აღნიშნული თანხა 57 სოფელზე, მაცხოვრებელთა რაოდენობის მიხედვით  გადანაწილდა.

ახალციხის მუნიციპალიტეტის სოფელ კლდეში, სარწყავი არხის გაწმენდითი სამუშაოები მიმდინარეობს. მისი მოწესრიგება მოსახლეობამ ერთი კვირის წინ მოითხოვა. სამუშაოებს ახალციხის მუნიციპალიტეტის გამგეობა ახორციელებს. დღესვე მიმდინარე პროცესს  ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები დააკვირდნენ. სოფელ კლდეში სარწყავი არხის გაწმენდითი სამუშაოები მიმდინარეობს, რომელსაც ახალციხის მუნიციპალიტეტის გამგეობა ახორციელებს.  ადგილობრივები ამბობენ, რომ აღნიშნული არხის მოწესრიგება სოფლისათვის მნიშვნელოვანია, რადგან სასოფლო –სამეურნეო სავარგულების მორწყვა მხოლოდ ამ გზით ხდება.

ადიგენის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობისათვის სარწყავ წყალზე გადასახადი ტარიფი განისაზღვრა. საკრებულოს სხდომაზე გატანილ საკითხს დეპუტატთა ნაწილის პროტესტი მოჰყვა. სოფლის მოსახლეობა კი მელიორაციასთან დაკავშირებული პრობლემების მოგვარებას ითხოვს. ადგილობრივები ამბობენ, რომ რწყვის სეზონი უკვე დაიწყო, თუმცა სოფლებს სარწყავი წყალი არ მიეწოდება.  წყალსაცავებიდან თვითდინებით მიწოდებული სარწყავი წყლით სარგებლობისათვის 1 ჰექტარზე – 30 ლარი, წყალსატუმბი სადგურებიდან ელექტრო ენერგიის ხარჯზე მიწოდებული სარწყავი წყლით სარგებლობისათვის კი – 1 საათში 70 ლარი – ეს ის ტარიფია, რომლის გადახდაც ადიგენის მუნიციპალიტეტის სოფლების მაცხოვრებლებს რწყვის სეზონზე მოუწევთ. გადასახადის აღნიშნული ოდენობა მუნიციპალიტეტის საკრებულოს სხდომაზე დეპუტატებმა დაამტკიცეს. თუმცა, საკითხს საკრებულოს წევრთა  ნაწილის პროტესტი მოჰყვა.

ადიგენის მუნიციპალიტეტში, 7 ივლისს, საკრებულოს მორიგი სხდომა გაიმართა. დეპუტატებმა დღის წესრიგით გათვალისწინებული 12 საკითხი განიხილეს. მთავრი თემები ბიუჯეტში შეტანილი ცვლილებები, შესყიდვების კორექტირებული გეგმა, მუნიციპალიტეტის მიერ შეძენილი ტრაქტორის შპს ,,კომუნალური და საირიგაციო გაერთიანებისათვის“ გადაცემა,  სოფლის მოსახლეობისთვის სარწყავი წყლით სარგებლობაზე გადასახადის შემოღება და განსაზღვრის წესის დამტკიცება იყო. აღნიშული საკთხები დეპუტატებმა ხმათა უმრავლესობით დაამტკიცეს, თუმცა ზოგიერთ საკითხს ოპოზიციური პარტიების დეპუტატებმა მხარი არ დაუჭირეს. მათი თქმით,  სოფლებში სარწყავი წყლის მაღალი გადასახადის გამო მოსახლეობას პრობლემები ექმნება,

რწყვის სეზონი იწყება. ახალციხის მუნიციპალიტეტის ზოგიერთ სოფელში კი ფერმერები სარწყავი სისტემის გაუმართაობაზე ჩივიან. ერთ–ერთი ასეთი სოფელი კლდეა, სადაც ადგილობრივები მოუწესრიგებელ საირიგაციო სისტემაზე საუბრობენ. მოსახლეობა ამბობს,  რომ სათავე ნაგებობა გასწმენდია და სწორედ ამიტომ  მიწის ნაკვეთები წყლით ვერ მარაგდება. ეს ფერმერი ერთ-ერთია მათ შორის, რომლებსაც სასოფლო–სამეურნეო სავარგულების მორწყვა საკუთარი სახსრებით უწევთ. ადგილობრივები ამბობენ, რომ სოფელ კლდის მიმდებარე ტერიტორიაზე,  ეგრეთწოდებულ “ჭალებში” საირიგაციო სისტემა არსებობს, თუმცა, იგი გასწმენდია და ნაკვეთის მორწყვა ვერ ხერხდება, ამიტომ იძულებულნი არიან, ინდივიდუალურად, წყლის სატუმბი დანადგარები გამოიყენონ. მათი ნაწილი კი მხოლოდ ბუნებრივ ნალექზეა დამოკიდებული.

     ადიგენის მუნიციპალიტეტის სოფელ მლაშეს სასმელი წყლით მომარაგებისთვის მასშტაბური პროექტი ხორციელდება. 9–კილომეტრიანი სისტემა გოდერძისა და ქაცარაულის მთიდან გამოჰყავთ. პროექტი რეგიონული განვითარების ფონდმა დააფინანსა.  მის განსახორციელებლად 200 ათასი ლარი დაიხარჯება. მიმდინარე სამუშაოები რეგიონისა და მუნიციპალიტეტის პირველმა პირებმა დღეს მოინახულეს. ადიგენის მუნიციპალიტეტის გამგებლის თქმით, პროექტის დასრულების შემდეგ, სოფელში სასმელი წყლის პრობლემა სრულად გადაიჭრება. ზაქარია ენდელაძე სამუშაოების დასრულებას ივლისის ბოლოს ვარაუდობს.

აგროდაზღვევის სახელმწიფო პროგრამა და უკმაყოფილო ბენეფიციარები – ივნისის თვეში მოსული უქვი ნალექის შემდეგ, ახალციხის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობა ზარალის ანაზღაურებას ელოდება. მათ ნაწილს სადაზღვევო კომპანიებმა თანხის ანაზღაურებაზე უარი განუცხადეს, ნაწილი კი პროგრამით კმაყოფილია. ამაიკ ვირაბიანი ერთ–ერთია იმ ფერმერთაგან, რომელმაც  ნათესები სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში დააზღვია, თუმცა ზარალი არ აუნაზღაურდა. ამბობს, რომ აგროდაზღვევით მაისი თვეში ისარგებლა და კომპანია ,,უნისონში“ ერთ ჰექტარ  მიწის  ფართობზე დათესილი კარტოფილი დააზღვია.

ადიგენის მუნიციპალიტეტის სოფელ არალში მცხოვრებმა 21-მა ოჯახმა კომპანია ,,ბი-პისგან“,  შესაძლოა, კომპენსაცია მიიღოს. ე.წ ,,ორჭოშნის“ ტერიტორიაზე არსებულ, პრობლემურ  სახნავ-სათეს მიწის ფართობზე, 16 ივნისს  ,,საქნახშირმა“ 40 წლის ვადით აღებული ლიცენზია გააუქმა. ამ ეტაპზე, მოსახლეობისათვის აღნიშნული მიწების დაკანონება, ეკონომიკის სამინისტროს გადაწყვეტილებით უნდა მოხდეს, რის შემდეგაც, მათ კომპანია ,,ბიპისგან“ კონპენსაციის მიღების შესაძლებლობა ექნებათ. აღნიშნულ საკითხზე არალში უკვე რამდენიმე თვეა დავობენ.

რა შეიძლება გაკეთდეს იმისათვის, რომ ფერმერებმა სოფლის მეურნეობის კუთხით ამომწურავი ინფორმაცია მიიღონ და საკუთარი საქმიანობა უკეთესობისკენ წარმართონ – აღნიშნულთან დაკავშირებით, საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს 9–ვე რეგიონული სამმართველოს უფროსმა იმსჯელა. შეხვედრას იმ პროფესიული კოლეჯების ხელმძღვანელი პირები დაესწრნენ, სადაც აგრარული მიმართულებით სწავლება ხორციელდება. მონაწილეებმა აღნიშნეს, რომ სოფლის მეურნეობის დარგის გაძლიერების მიზნით, სამმართველოებმა და სასწავლებლებმა, ერთმანეთთან აქტიურად უნდა ითანამშრომლონ.

სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში კიდევ ერთი თანამედროვე სტანდარტების შესაბამისი რძის გადამამუშავებელი საწარმო ამოქმედდა. სამხარეო ადმინისტრაციის ინფორმაციით, ასპინძის მუნიციპალიტეტის სოფელ ტოლოშში კომპანიამ „ახალი მესხეთი“ სოფლის მეურნეობის სამინისტროს “შეღავათიანი აგროკრედიტის პროექტის” ფარგლებში, რძის გადამამუშავებელი საწარმოს მშენებლობა 2014 წელს დაიწყო. საწარმოს დამფუძნებელმა, ემზარ მელიქიძემ სახელმწიფოსგან იაფი სესხის სახით 60 ათასი დოლარის დაფინანსება მიიღო. საწარმოს წარმადობა დღეში 4 ტონა რძეს შეადგენს. ადგილზე ფუნქციონირებს თანამედროვე ტექნოლოგიებით აღჭურვილი ლაბორატორია, რომელიც რძისა და რძის პროდუქტების ხარისხის კონტროლს ახორციელებს. ამ ეტაპზე, შპს „ახალი მესხეთის“ რძის გადამამუშავებელი საწარმო რამდენიმე სახის რძის პროდუქტს – ე.წ ქარხნულ ყველს, სულგუნს, ე.წ იმერულ ყველსა და ნადუღს აწარმოებს. დღეისათვის, საწარმოში 12 ადგილობრივი მოსახლეა დასაქმებული. ახალი საწარმო ნედლეულით მიმდებარე სოფლების მოსახლეობიდან და საწარმოს ფარგლებში არსებული მცირე მეცხოველეობის ფერმიდან მარაგდება. საწარმოს გახსნის ცერემონიალს, სამცხე-ჯავახეთის გუბერნატორი აკაკი მაჭუტაძე, ასპინძის მუნიციპალიტეტის გამგებელი ლევან ცაბაძე, სამხარეო ადმინისტრაციის, ასპინძის, ქალაქ ახალციხისა და ახალციხის მუნიციპალიტეტების და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს რეგიონული სამმართველოს წარმომადგენლები დაესწრნენ.

გადაკეტილი ცენტრალური მაგისტრალი სოფელ აწყურში და დასეტყვილი სოფლები ახალციხის, ადიგენისა და ბორჯომის მუნიციპალიტეტებში.  ძლიერმა სეტყვამ და წვიმამ, ნათესები, ნარგავები, და ხეხილი დააზიანა. დახოცილია შინაური ფრინველი. რამდენიმე საათის განმავლობაში აწყურში საავტომობილო გზის გახსნა ვერ მოხერხდა. ძლიერი წვიმისა და სეტყვის გამო, აწყურში ცენტრალური გზა თითქმის სამი საათის განმავლობაში ჩაკეტილი იყო. ნიაღვარმა გზაზე ნაშალი მასალა ჩამოიტანა, რის გამოც მოძრაობა შეწყდა. ადგილზე მობილიზებულნი იყვნენ სამაშველო და საპატრულო პოლიციის თანამშრომლები. მნიშვნელოვანი ზიანი მიადგა სასოფლო–სამეურნეო სავარგულებს. სტიქიამ აწყურის გარდა,  ახალციხის კიდევ 8 სოფელი: კლდე, წნისი, მუგარეთი, ფერსა  გიორგიწმინდა, აგარა, გურკელი და წინუბანი დააზარალა. სტიქიის ზონაში იმყოფებოდნენ მხარის გუბერნატორი და მუნიციპალიტეტის გამგებელი. ზაზა მელიქიძის თქმით, უკვე შექმნილია ზარალის დამთვლელი კომისია.