ასპინძის მუნიციპალიტეტში  უძველესი სამონასტრო კომპლექსის – შორეთის რეაბილიტაცია  ივნისის თვეში დაიწყება. ეს განცხადება კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულმა სააგენტომ გააკეთა. ინფორმაციის თანახმად,  ტაძარს პირვანდელი სახე დაუბრუნდება. შორეთის ტაძარი, რომელიც წინარე ქრისტიანულ ხანაშია აგებული, დღეს  ასე გამოიყურება. ისტორიული ძეგლი სასწრაფო რეაბილიტაციას საჭიროებს.  სამცხე–ჯავახეთის მხარისათვის  შორეთის ეკლესია ერთ–ერთ მნიშვნელოვან საგანძურს წარმოადგენს. 

პატრიარქის ვიზიტი ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის ეპარქიაში გრძელდება. დღეს ილია მეორემ არლისა და ზარზმის მონასტრები მოილოცა. უწმინდესმა ანდრია პირველწოდებულის საქართველოში შემობრძანებასთან დაკავშირებით, უდის ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარში პარაკლისი აღავლინა და იქადაგა. სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქის ადიგენში ვიზიტი არლის წმ. ნინოს სახელობის მონასტრიდან დაიწყო.  ილია მეორეს ადგილობრივი მრევლი ყვავილებით მიეგება.  უწმინდესმა მორწმუნეები დალოცა და ქვეყანაში არსებულ სირთულეებზე იქადაგა. პატრიარქმა არალში  წმინდა ნინოს სახელობის მონასტერთან არსებული სკოლის, შშმ ბავშვების ნამუშევრების გამოფენაც დაათვალიერა.

დღეს, 12 მაისს 18:00 საათზე ხატს, აჭარიდან ახალციხეში ჩამოაბრძანებენ.

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქის ადიგენში ვიზიტი არლის წმ. ნინოს სახელობის ტაძრიდან დაიწყო. “მეცხრე არხის” კორესპონდენტის ინფორმაციით, ილია მეორეს ადგილობრივი მრევლი ყვავილებით მიეგება. უწმიდესს არალში ადიგენის მუნიციპალიტეტის პირველი პირებიც შეხვდნენ. პატრიარქი არალში წმინდა ნინოს სახელობის მონასტერთან არსებული შშმ ბავშვების ნამუშევრების გამოფენას დაათვალიერებს, რის შემდეგაც უდის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში წმ. ანდრია პირველწოდებულის პარაკლისს გადაიხადის. ილია მეორე საღამოს უდის წმინდა ნინოს სახელობის მონასტერს მოინახულებს. დღის ბოლოს კი ზარზმის მამათა მონასტერს ეწვევა. კათოლიკოს პატრიარქის ვიზიტი სამცხე–ჯავახეთში 13 მაისს, აწყურის თვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში დასრულდება.

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი, ილია მეორე სამცხე–ჯავახეთს ესტუმრა. უწმიდესმა, ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტთან და  ადგილობრივ მღვდელმსახურებთან ერთად შალვა ახალციხელის სახელობის მშენებარე ეკლესია მოილოცა და  მრევლი დალოცა.

საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი წმინდა შალვა ახალციხელის სახელობის ტაძარში იმყოფება. ეკლესიაში უწმიდესი რამდენიმე წუთის წინ მივიდა. ილია მეორეს ეზოში მართლმადიდებელი მორწმუნეები დახვდნენ. პატრიარქი ტაძრიდან საეპარქიო რეზიდენციაში გადაინაცვლებს, სადაც მას ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტი თეოდორე (ჭუაძე) უმასპინძლებს. 12 მაისს ილია მეორე ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მდებარე ეკლესია–მონასტრებს მოილოცავს. 13 მაისს კი უწმიდესი აწყურის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში პარაკლისს აღავლენს. პატრიარქი ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის ეპარქიას 13 მაისს დატოვებს. მისი ეპარქიაში ვიზიტი აწყურის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის აჭარიდან  ჩამობრძნებასა და ღვთისმშობლის კვირეულს უკავშირდება.

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი ილია მეორე ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის ეპარქიაში ამ წუთებში შემოვიდა. “მეცხრე არხის” კორესპონდენტის ინფორმაციით, უწმიდესს ეპარქიის დასაწყისში, სლესის ციხესთან ადგილობრივი მრევლი და სასულიერო პირები დახვდნენ. მრევლი ეგებება გზაზე მიმდებარე სოფლებიდანაც. საქართველოს პატრიარქი ეპარქიაში დაახლოებით, ორი საათის დაგვიანებით ჩამოვიდა.  ილია მეორე რუსთავში, ვახტანგ გორგასლის სახელობის ტაძარში იმყოფებოდა, სადაც ქობულეთში გარდაცვლილი ბავშვები არიან დასვენებულნი. უწმიდესმა ბავშვების ოჯახები დალოცა. საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის ეპარქიაში სამი დღის განმავლობაში დარჩება. მისი სტუმრობა, აწყურის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის აჭარიდან  ჩამობრძნებასა და ღვთისმშობლის კვირეულს უკავშირდება. თავდაპირველად ილია მეორე წმინდა შალვა ახალციხელის სახელობის მშენებარე ტაძარს ესტუმრება, შემდეგ კი საეპარქიო რეზიდენციაში, უწმიდესს ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტი თედორე უმასპინძლებს. 12 მაისს ილია მეორე ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მდებარე ეკლესია–მონასტრებს მოილოცავს. ამავე დღეს 18:00 საათზე ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის ხატს, აჭარიდან ახალციხეში ჩამოაბრძანებენ. მას მრევლი და სასულიერო პირები ახალციხის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ტაძარში დახვდებიან, სადაც მთელი ღამის განმავლობაში ღამისთევის ლოცვები აღევლინება. 13 მაისს ხატს, აწყურის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში გადააბრძანებენ, სადაც 10:00  საათზე საზეიმო წირვას წმინდა სინოდის წევრები აღასრულებენ. წირვის დასრულებისას, ტაძარს პატრიარქი ესტუმრება და პარაკლისს აღავლენს, რის შემდეგაც საქართველოს მართლმადიდებლური ეკლესიის მეთაური ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის ეპარქიაში ვიზიტს დაასრულებს.

11–დან 13 მაისის ჩათვლით საქართველოს პატრიარქი სამცხე–ჯაავხეთში არსებულ ტაძრებს მოილოცავს. ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის ეპარქიაში ილია მეორის სტუმრობა, აწყურის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის აჭარიდან  ჩამობრძნებასა და ღვთისმშობლის კვირეულს უკავშირდება. 12 მაისს, 18:00 საათზე ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის ხატს, აჭარიდან ახალციხეში ჩამოაბრძნებენ. მას მრევლი და სასულიერო პირები ახალციხის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ტაძრში დახვდებიან, სადაც   მთელი ღამის განმავლობაში ღამისთევის ლოცვები აღევლინება. 13 მაისს ხატს, აწყურის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში გადააბრძანებენ, სადაც 10:00  საათზე საზეიმო წირვას წმინდა სინოდის წევრები აღასრულებენ. წირვის დასასრულს, ტაძარს პატრიარქი ესტუმრება და პარაკლისს აღავლენს, რის შემდეგაც საქართველოს მართლმადიდებლური ეკლესიის მეთაური ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის ეპარქიაში ვიზიტს დაასრულებს.

სერგეი ფიდანიანის ფოტო სრულიად საქართველო კათოლიკოს–პატრიარქი, უწმიდესი და უნეტარესი ილია მეორე ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის ეპარქიას ესტუმრება. პატრიარქს 11 მაისს 14:00 საათზე  ეპარქიის დასაწყისში, სლესის ციხესთან სამღვდელოება და მოსახლეობა დახვდებიან. მრევლი გზაზე შეგებებას გეგმავს მიმდებარე სოფლებიდანაც. ილია მეორე ვიზიტის ფარგლებში  პირველად ახალციხის წმინდა შალვა ახალციხელის სახელობის მშენებარე ტაძარს ესტუმრება. შემდეგ კი საეპარქიო რეზიდენციაში ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტი თედორე უმასპინძლებს. 12 მაისს, 11:30 საათიდან პატრიარქი ეპარქიის ტაძრებისა და მონასტრების მოსალოცად ადიგენში გაემგზავრება. ილია მეორე მოინახულებს არლის წმინდა ნინოს სახელობის დედათა მონასტერს და დაათვალიერებს ეპარქიათან არსებული შშმ ბავშვების ნამუშევრების გამოფენას. იგი ასევე 13:00 საათიდან  მოილოცავს უდის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარს, სადაც შესრულდება წმინდა ანდრია პირველწოდებულის პარაკლისი. ადიგენში ილია მეორეს შეხვდებიან ადგილობრივი მთავრობიის წევრები და მრევლი. გაიმართება სადილი. 17:30 საათზე უწმიდესი უდის წმინდა ნინოს სახელობის დედათა მონასტერს მოინახულებს. 18:00 საათზე კი ზარზმის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტეში გაემგზავრება, რის შემდეგაც პატრიარქი კვლავ რეზიდენციაში დაბრუნდება. 13 მაისს 12:00 საათზე უწმიდესი და უნეტარესი ილია მეორე აწყურის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარს მოილოცავს, სადაც ასევე შესრულდება პარაკლისი. აქვე გაიმართება სადილი მთავრობის წარმომადგენლებისა და მრევლის მონაწილეობით, რის შემდეგაც პატრიარქი ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის ეპარქიას დატოვებს.

10 მაისიდან აწყურის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატით მსვლელობა იწყება, – ამის შესახებ ქაშვეთის ეკლესიაში წმინდა გიორგის ხსენების დღესთან დაკავშირებით გამართული წირვის დასრულების შემდეგ არქიდიაკონმა დემეტრე დავითაშვილმა განაცხადა. როგორც არქიდიაკონმა აღნიშნა, 11 მაისს გონიოში წმინდა მოციქული მატათას საფლავზე აღევლინება წირვა, 12 მაისს წირვა ჩატარდება ხულოში, 13 მაისს- ახალციხეში, 14 მაისს წირვა ჩატარდება ბორჯომში და პარაკლისი ხაშურში, ხოლო 15 მაისს წირვა გაიმართება გორში. 16 მაისს 10:00 საათზე, წირვა ჩატარდება სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარში, ხოლო 14:00 საათზე მანქანებით მსვლელობა გაიმართება მცხეთიდან თბილისისკენ. 15:00 საათზე ვარდების მოედნიდან ფეხით მსვლელობა გაიმართება სამების საკათედრო ტაძრისკენ, საიდანაც 17:00 საათზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი უწმინდესი და უნეტარესი ილია მეორე გადაიხედის პარაკლისს და დალოცავს მრევლს. 17 მაისს სამების საკათედრო ტაძარში, სადაც დასვენებული იქნებ აწყურის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატი სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ჩაატარებს წირვას და დალოცავს ოჯახებს. “ჩვენს ქვეყანაში უნდა აღდგეს გამორჩეული პატივისცემა აწყურის ღვთისმშობლის ხატისადმი, როგორც ეს იყო საუკუნეთა მანძილზე. მარადჟამთა ავბედობის გამო დავივიწყეთ, რადგან იგი უფალმა ჩვენს შემწედ დაგვიდგინა”, – განაცხადა არქიდიაკონმა დემეტრე დავითაშვილმა.

მართლმადიდებელი ეკლესია 6 მაისს წმინდა დიდმოწამე გიორგის აღსრულების დღეს აღნიშნავს. ამასთან, დაკავშირებით ლიტურგია ყველა მოქმედ ეკლესიაში შესრულდა. გიორგობის დღესასწაული წირვა–ლოცვით აღნიშნეს ახალციხეშიც. საკვირველთმოქმედი და ძლევაშემოსილი გიორგი ქართველი ერის მფარველად მიიჩნევა და საქართველოში განსაკუთრებულად უყვართ.

„თურქეთო, აღიარე სომეხთა გენოციდი“–ამ შეძახილებით, პლაკატებითა და დროშებით, 24 აპრილს, ადგილობრივმა სომეხმა ეთნოსმა, 1915 წელი კიდევ ერთხელ გაიხსენა. ადგილობრივებმა, ახალციხეში მსვლელობა მოაწყვეს და „ხაჩქართან“ გადაინაცვლეს. „ქვის ჯვართან“ შეკრებილი  აქციის მონაწილეები სიტყვით გამოვიდნენ და თურქეთის ხელისუფლებას, 1915 წელს დატრიალებული მოვლენების აღიარებისაკენ  კიდევ ერთხელ მოუწოდეს. დღესვე ახალციხის გრიგოლ განმანათლებილის სახელობის ეკლესიაში წლების წინ დაღუპულ ადამიანთა სულის მოსახსენიებელი პანაშვიდი აღევლინა. 23 აპრილს კი სომხურმა სამოციქულო ეკლესიამ, 100 წლის წინ გარდაცვლილი ადამიანები წმინდანებად შერაცხა.  1915 წლის 24 აპრილს,  კონსტანტინეპოლში, სომეხი ეროვნების ინტელექტუალური, რელიგიური, ეკონომიური და პოლიტიკური ელიტის მასობრივი დაკავება დაიწყო, რამაც სომხური კულტურის მნიშვნელოვან შემოქმედთა  პლეადის მთლიანი განადგურება გამოიწვია. ეთნიკურად სომეხი მოსახლეობის განადგურება, 1918 წლის სექტემბრამდე გაგრძელდა . სამი წლის განმავლობაში, მილიონზე მეტი სომეხი დაიღუპა. დაახლოებით ამდენივე კი  მთელს მსოფლიოში გაიფანტა. მსოფლიოს 20–მდე ქვეყანამ 1915 წელი სომეხთა გენოციდად აღიარა.

სომხურმა სამოციქულო ეკლესიამ,  სომეხთა გენოციდის 100 წლისთავთან დაკავშირებით,  1915 წელს დაღუპული  ადამიანები  წმინდანებად  შერაცხა. აღნიშნულთან დაკავშირებით ახალციხის გრიგოლ განამანათლებლის სახელობის სომხურ სამოციქულო ეკლესიაში ჯერ-წირვა ლოცვა აღევლინა, შემდეგ კი  მრევლმა ქალაქში მსვლელობა მოაწყო და ხაჩქარზე ფეხით ავიდა, ქვის ჯვართან შეკრებილებმა  გენოციდის მსხვერლთათვის პარაკლისი გადაიხადეს. ახალციხის გრიგოლ განამანათლებლის სახელობის სომხურ სამოციქულო ეკლესიაში წირვა-ლოცვა ექვს საათზე დაიწყო. ტაძრებში სპეციალურად დამონტაჟებული მონიტორის მეშვეობით, სრულიად სომეხთა კათოლიკოს პატრიარქმა ეჩმიაძინის წმინდა ტაძრიდან,  მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში მცხოვრებ  მრევლს მიმართა და 100 წლის წინანდელი სომეხთა  გენოციდი გაიხსენა. დაღუპულ ადამიანთა წმინდანად შერაცხვის ცერემონია  მსოფლიოს მასშტაბით ყველა სომხურ სამოციქულო ეკლესიაში ერთდროულად  შედგა.

„არა გენოციდს“, „მხარი დავუჭიროთ ადამიანს და ადამიანობას“, „სოლიდარობა ასურელ ხალხს“ – ამ ლოზუნგებით სირიაში მიმდინარე მოვლენებს ახალციხელი ახალგაზრდები გამოეხმაურნენ. სამცხე–ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტიის ორგანიზებით, ცენტრალურ პარკში მშვიდობიანი აქცია გაიმართა. მონაწილეებმა გენოციდის მსხვერპლი ასურელი მოსახლეობის ხსოვნას წუთიერი დუმილით პატივი მიაგეს.

მართლმადიდებელი ეკლესია დღეს კვირაცხოვლობას აღნიშნავს. დღესასწაულთან დაკავშირებით ახალციხის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიაში საღმრთო ლიტურგია ტაძრის მღვდელმსახურმა მამა იკოლოზმა ჩაატარა. კვირაცხოვლობა აღდგომის დღესასწაულის განახლებაა. ამ დღეს ასევე თომას კვირა ეწოდება. წმინდა სახარების მიხედვით, აღდგომის დღეს, საღამოს, მაცხოვარი მოწაფეებს გამოეცხადა /თომა მოციქული ამ შეხვედრას არ ესწრებოდა. როდესაც ეს ამბავი შეიტყო, თქვა, სანამ საკუთარი თვალით არ იხილავდა იესოს, მის აღდგომას არ დაიჯერებდა. აღდგომიდან მერვე დღეს, ისევ კვირა საღამოს, მაცხოვარი კვლავ გამოეცხადა მოწაფეებს.

სომეხთა გენოციდის 100 წლისთავთან დაკავშირებით,  1915 წელს დაღუპულ  ადამიანებს სომხური სამოციქულო ეკლესია წმინდანებად  შერაცხავს. ახალციხის გრიგოლ განამანათლებლის სახლეობის ტაძარში  ცერემონია, 23 აპრილს 15:30 წუთზე დაიწყება. ადგილობრივ სომეხ მოსახლეობას,  ეჩმიაძინის წმინდა ტაძრიდან თავიანთი თანამემამულეები პირდაპირი ჩართვის საშუალებით დაუკავშირდებიან  და რიტუალს ერთობლივად  შეასრულებენ.  დაღუპულ ადამიანთა წმინდანად შერაცხვის ცერემონია  მსოფლიოს მასშტაბით ყველა სომხურ სამოციქულო ეკელსიაში ერთდროულად  შედგება.

12 აპრილს, მართლამდიდებლური სამყარო აღდგომის ბრწყივნალე დღესასწაულს აღნიშნავს. ქრისტიანთა მხსნელის, მაცხოვრის აღდგომას ახალციხელი მრევლი განსაკუთრებულად შეხვდა. რაბათის წმინდა მარინეს სახელობის ტაძარში სადღესასწაულო ლიტანია 11 აპრილს, 23 საათზე დაიწყო. საქართველოს პატრიარქის, ილია მეორის 2015 წლის სააღდგომო ეპისტოლე მორწმუნეებს, ტაძრის მღვდელმთავარმა, მამა ნიკოლოზმა გააცნო. ეპისტოლეს წაკითხვის შემდეგ, ტაძარში საღვთისმეტყველო ლიტურგია ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტმა, მეუფე თეოდორემ აღავლინა. მან მრევლთან ერთად ტაძრის 4 მხარე შემოიარა, რა დროსაც ოთხი მახარებლის: მათეს, მარკოზის, იოანესა და ლუკას მიხედვით, ქრისტეს აღდგომის სახარებისეული მომენტები წაიკითხა.

დღეს დიდი პარასკევია. ამ დღეს ღვთისმსახურება იესო ქრისტეს ჯვარცმას, ჯვრიდან გარდამოხსნასა და დასაფლავებას იხსენებს. წითელი პარასკევი დიდი მარხვის ყველაზე მძიმე დღეა. ამ დღეს ტაძრებში წირვა არ აღესრულება, რადგან ადამიანთა ცოდვებისგან გამოსახსნელად უფალმა საკუთარი თავი მსხვერპლად შესწირა. მსახურებისას სამეუფო ჟამნი სრულდება, რომლის დროსაც უფლის ვნების შესახებ სახარება იკითხება. დიდი პარასკევის სერობა შესრულდა დღეს რაბათის წმინდა მარინეს სახელობის ტაძარშიც, რომელიც ტრადიციულად შუადღის ორ საათზე დაიწყო, რადგან იესო ქრისტე ჯვარზე სწორედ ამ დროს მიიცვალა.

მართლმადიდებლურმა  სამყარომ  დიდ ხუთშაბათი  აღნიშნა. საქართველოს ყველა მოქმედ ტაძარში სადღესასწაულო ლიტურგია შესრულდა. რაბათის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაში  საზეიმო წირვა ახალციხისა  და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა  აღავლინა. მართლმადიდებლურმა  ეკლესიამ ვნების კვირის ხუთშაბათი აღნიშნა. ახალციხის, წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაში, საზეიმო წირვა, დილის 10:00 საათზე დაიწყო. სადღესასწაულო ლიტურგია ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა, ადგილობრივ მღვდელმსახურებთან ერთად შეასრულა.

მართლმადიდებელმა ეკლესიამ დღეს ყოვლადწმინდა ხარების დღესასწაული იზეიმა. ამასთან დაკავშირებით, ტაძრებში სადღესასწაულო ლიტურგია შესრულდა. საზეიმო წირვა–ლოცვა რაბათის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაში, ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტმა, ადგილობრივ მღვდელმსახურებთან ერთად აღავლინა. მეუფე თეოდორემ მრევლს დღესასწაული მიულოცა და მოსახლეობას მარხვებში ლოცვების გაძლიერებისკენ მოუწოდა. ხარება ერთ-ერთი უდიდესი საუფლო დღესასწაულია. წელს მისი აღნიშვნა ვნების შვიდეულის სამშაბათს დაემთხვა. ამ დღეს ყოვლადწმინდა მარიამთან ერთად მთელ კაცობრიობას ეუწყა, რომ ღმერთმა ადამიანი სიკვდილისა და ცოდვის სამუდამო ტყვეობისგან იხსნა.